Poprawa świadomości w zarządzaniu kryzysowym w Europie
Historia niedawnych katastrof — od naturalnych, takich jak trzęsienia ziemi, po te spowodowane przez ludzi — sugeruje, że Europa może zrobić więcej, aby zwiększyć swoją gotowość na takie sytuacje. „Utrzymujące się luki w świadomości sytuacyjnej, koordynacji i komunikacji między władzami pozostają głównymi wyzwaniami, jeśli chodzi o gotowość na wypadek katastrofy” — mówi Paolo Capuano, profesor nadzwyczajny fizyki na Uniwersytecie w Salerno. „Przyszłe wysiłki muszą koncentrować się na wyeliminowaniu tych niedociągnięć, aby poprawić skuteczność reagowania i zminimalizować opóźnienia w sytuacjach krytycznych” — dodaje. W ramach finansowanego ze środków UE projektu CORE Capuano i zespół konsorcjum przeanalizowali kilka studiów przypadków, w tym trzy katastrofy spowodowane przez człowieka: zamach bombowy w Manchesterze w 2017 r., pożar w Jerozolimie w 2021 r. i wypadek przemysłowy w Venkatapuram w 2020 r., aby zidentyfikować istotne luki w gotowości Europy na wypadek katastrof i opracować odpowiednie zalecenia dotyczące polityki. „Zasadę przewodnią projektu CORE można podsumować jako «wyciąganie wniosków z przeszłości», zwłaszcza z tych elementów, które nie działały dobrze” — zauważa Capuano. „Dowody sugerują, że bezpośrednie narażenie na incydenty krytyczne, jak miało to miejsce w Japonii, jest jednym z najskuteczniejszych sposobów na zwiększenie gotowości do reagowania”.
Identyfikacja luk w europejskiej gotowości na katastrofy
Zespół projektu CORE najpierw zidentyfikował znaczące luki w europejskiej gotowości na wypadek klęsk żywiołowych i podjął próbę rozwiązania tych wyzwań, czerpiąc z najlepszych wzorów z innych kontekstów. „Główny nacisk położono na krytyczną potrzebę zwiększenia świadomości ryzyka, czynnika, który bezpośrednio wzmacnia odporność zarówno jednostek, jak i organizacji” — mówi Capuano. Zespół przeprowadził kompleksową analizę różnych scenariuszy katastrof, korzystając ze znormalizowanego szablonu studium przypadku, który umożliwiał porównywanie różnych kontekstów i kultur. Zespół projektu CORE przeprowadził również dogłębne badania czynnika ludzkiego i dynamiki organizacyjnej, zajmując się tymi elementami na wszystkich etapach cyklu zarządzania katastrofami. Projekt położył szczególny nacisk na wymiar społeczny, w tym na podatność określonych grup na zagrożenia. Projekt koncentrował się również na zaangażowaniu obywateli, organizując grupy fokusowe, wywiady i ankiety w celu zebrania spostrzeżeń od opinii publicznej. „Kluczowy wnioskiem było zrozumienie, że ludzie nie tylko chętnie się komunikują w sytuacjach kryzysowych, ale także są bardziej otwarci na udział w wysiłkach na rzecz poprawy gotowości i reagowania” — zauważa Capuano.
Praktyczne wyniki użyteczne w zarządzaniu katastrofami
Po przeprowadzeniu szeroko zakrojonych badań, dyskusji i analizy studiów przypadku stworzono w ramach projektu szereg praktycznych narzędzi dla decydentów,służb ratowniczych i innych interesariuszy zaangażowanych w ograniczanie ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi i zwiększaniu odporności na nie. Kluczowym osiągnięciem projektu są kompleksowe zalecenia dotyczące strategii dostosowane do różnych poziomów zarządzania, od kontekstów lokalnych po krajowe i ogólnounijne. „Przekładając wyniki badań na praktyczne strategie, projekt CORE promuje również odporność na klęski żywiołowe poprzez oparte na dowodach podejścia, które odpowiadają na rzeczywiste wyzwania” — wyjaśnia Capuano. Projekt miał również na celu zwalczanie dezinformacji podczas sytuacji kryzysowych, co od czasu pojawienia się mediów społecznościowych staje się coraz poważniejszym problemem. Jak mówi Capuano: „Zaproponowaliśmy dostosowane ramy komunikacji oraz zapewniliśmy wsparcie w procesie budowania relacji opartych na zaufaniu pomiędzy naukowcami, decydentami i społecznościami, dzięki czemu udało nam się w ramach projektu udoskonalić wysiłki oparte na współpracy oraz skuteczny przepływ informacji w sytuacjach kryzysowych”.
Pomoc w budowaniu odporności Europy na klęski żywiołowe
Projekt CORE ma na celu pomóc Europie stać się bardziej odporną na zagrożenia związane z katastrofami spowodowanymi przez człowieka poprzez wzmocnienie współpracy w całym społeczeństwie. Zespół aktywnie promuje szereg inicjatyw mających na celu wspieranie ciągłej interakcji między naukowcami, decydentami, obywatelami i praktykami, obejmującej seminaria internetowe, warsztaty i potencjalnie szkołę letnią. „Mamy nadzieję, że uda się wykorzystać fundamenty przygotowane przez projekt CORE i mieć swój wkład w Europę, która jest bardziej odporna i gotowa na przyszłe wyzwania” — podsumowuje Capuano.
Słowa kluczowe
CORE, Europa, klęska żywiołowa, gotowość, zarządzanie, oparte na dowodach, odporność
