Nowe narzędzia do walki z efektem miejskiej wyspy ciepła
Coraz częściej słyszymy o nowych rekordach wysokich temperatur. Jak wynika z danych działającego przy Komisji Europejskiej Wspólnego Centrum Badawczego (JRC), stanowi to poważne zagrożenie dla ponad 1,7 miliarda ludzi na całym świecie. Co więcej, w ciągu ostatnich czterdziestu lat mniej więcej połowa miast na świecie doświadczyła zwiększonej ekspozycji na ciepło. W sposób oczywisty warunki te mają wpływ na zdrowie publiczne, wydajność pracy czy stan infrastruktury. Z artykułu w magazynie „The Lancet”, opublikowanego przez zespół projektu EARLY-ADAPT, możemy się dowiedzieć, że ponad 4 % zgonów, jakie mają miejsce latem w europejskich miastach, można przypisać efektowi miejskich wysp ciepła. Powstają one, gdy zabudowa miejska zmienia właściwości termiczne i promieniowania naturalnych krajobrazów. Oprócz wzrostu temperatury kolejnym negatywnym skutkiem tego zjawiska jest nagromadzenie zanieczyszczeń. „Projekt CityCLIM polegał na połączeniu danych z wielu różnych źródeł, które następnie posłużyły do opracowania usług oraz wsparcia strategii łagodzenia i adaptacji z myślą o przeciwdziałaniu efektowi miejskiej wyspy ciepła i innym zagrożeniom związanym ze zmianą klimatu”, mówi Stephan Holsten, koordynator projektu CityCLIM i kierownik działu ds. misji i usług obserwacji Ziemi w niemieckiej firmie OHB System. W tym celu w Karlsruhe, Luksemburgu, Salonikach i Walencji w ramach projektu odbyły się badania pilotażowe. Opracowane dzięki nim usługi powstały bezpośrednio na podstawie analizy potrzeb badanych miast, co pozwoliło na uzupełnienie dotychczasowych braków i wsparcie praktycznego zastosowania rozwiązań stworzonych przez zespół projektu.
Kompleksowa analiza wpływu wysp ciepła w miastach pilotażowych
Do tego celu posłużyły dane ze stacji czujników in situ zlokalizowanych na terenach zarówno miejskich, jak i podmiejskich. Wśród wykonywanych pomiarów były temperatura, ilość opadów, wilgotność oraz wskaźniki zanieczyszczenia. Informacje z profesjonalnych stacji uzupełniono w ramach nauki obywatelskiej danymi ze stacji meteorologicznych, takich jak mobilne czujniki montowane na rowerach czy podobne źródła gromadzenia danych lokalnych. Zostały one połączone z operacyjnym modelem pogodowym dla miast oferującym rozdzielczość rzędu 100 metrów, który pozwalał na tworzenie prognoz pogody dla poszczególnych miast. Ponadto wykorzystano dane z obserwacji Ziemi, takie jak satelitarne pomiary temperatury powierzchni. Uzupełnieniem tych działań była identyfikacja materiałów powierzchniowych, a także wykorzystanie danych optycznych do zobrazowania aktualnego stanu zieleni. „Wykonaliśmy analizę napływających informacji i opracowaliśmy usługi, które są dostępne na opartej na chmurze platformie poświęconej miejskiemu klimatowi. Jest ona skalowalna i pomyślana w taki sposób, by można ją było rozszerzyć na zastosowania inne niż miejskie wyspy ciepła”, wyjaśnia Holsten.
Rola mieszkańców i urbanistów w łagodzeniu efektu wyspy ciepła
Owocem prac zespołu projektu był szereg rozwiązań, w tym usługa identyfikacji wysp ciepła adresowana do mieszkańców. Usługa ta obejmuje ulepszony model pogodowy dla miast i pozwala przewidywać występowanie skrajnie wysokich temperatur na obszarze miasta. Dzięki temu wrażliwsi mieszkańcy mają szansę uniknąć miejsc, w których może być bardzo gorąco, lub przygotować działania mające złagodzić negatywne skutki. Z myślą o urbanistach zespół projektu stworzył różnorodne narzędzia, takie jak usługa symulacji i łagodzenia efektu wyspy ciepła, która pozwala użytkownikom modyfikować poszczególne elementy miejskiej struktury, na przykład poprzez utwardzanie terenów zielonych. Następnie usługa umożliwia analizę wpływu planowanych działań na temperaturę w mieście. „Narzędzie to zostało opracowane specjalnie z myślą o wsparciu organów administracji miejskiej w znalezieniu najlepszych strategii łagodzenia skutków upałów i przystosowania się do nich”, dodaje Holsten. Zapytany o to, z którego wyniku projektu jest najbardziej dumny, Holsten wskazał różnorodność opracowanych usług: „Zespołowi projektu CityCLIM udało się połączyć różnorodne źródła danych do stworzenia miejskich usług klimatycznych i narzędzi wspomagających miasta w przeciwdziałaniu skutkom upałów. Rozwiązania te są ściśle dostosowane do potrzeb zainteresowanych stron, skalowalne i możliwe do wdrożenia w innych miastach”.
Słowa kluczowe
CityCLIM, miejskie wyspy ciepła, miasta, zmiana klimatu, skrajnie wysokie temperatury, urbaniści, mieszkańcy
