Jak działają innowacje rynkowe w opiece zdrowotnej
Opieka zdrowotna na całym świecie jest w nie najlepszej kondycji. Wynika to z kilku czynników, w tym rosnących cen, a także faktu, że ludzie żyją dłużej, ale też cierpią na więcej chorób przewlekłych. „Tworzy to katastrofalną sytuację, w której rządy muszą pomieścić w swoich budżetach coraz większą liczbę osób, podczas gdy wiele z nich nie ma dostępu do odpowiedniej opieki zdrowotnej lub nie może sobie na nią pozwolić” — mówi Susi Geiger, profesorka nauk o biznesie na University College Dublin. W tym samych warunkach branża opieki zdrowotnej kwitnie, a firmy farmaceutyczne i producenci urządzeń medycznych odnotowują szybko rosnące zyski. Ten kontrast jest powodem, dla którego opieka zdrowotna została nazwana „rynkiem szczególnej uwagi”. Według Geiger, rynek szczególnej uwagi charakteryzuje się zróżnicowanymi interesami wielu podmiotów: „Rynki te są nie tylko przedmiotem szerokiego zainteresowania, ale często także polem intensywnej rywalizacji” — wyjaśnia. Co ciekawe, ci, którzy rzucają wyzwanie dominującym graczom rynkowym, czasami próbują z nimi współpracować dla dobra tych rynków. „Tak naprawdę nie mają wyboru, ponieważ ci gracze branżowi mają kontrolę nad wieloma istotnymi innowacjami medycznymi” — dodaje Geiger. Jak jednak działają tego rodzaju innowacje rynkowe, oparte na współpracy organizacji pacjentów, instytucji państwowych i branży opieki zdrowotnej? Geiger szukała odpowiedzi na to pytanie z pomocą finansowanego ze środków UE projektu MISFIRES.
Oparte na współpracy innowacje rynkowe w opiece zdrowotnej
Projekt, który korzystał ze wsparcia Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych, przeorientował postrzeganie problemu niedoskonałości rynku i jego struktury z zasad ekonomicznych na współpracę i partycypację w opiece zdrowotnej. „Moją ambicją było zebranie różnych przypadków współpracy w zakresie innowacji rynkowych w opiece zdrowotnej, aby zobaczyć, co pacjenci i inni aktywiści robią w praktyce, online i offline, aby rzucać wyzwanie dominującym graczom rynkowym i skłaniać ich do lepszego działania” — wskazuje Geiger, która była główną badaczką w projekcie.
Zrozumienie gwałtownego wzrostu cen leków i innych wyzwań w opiece zdrowotnej
W ramach projektu zbadano szereg problemów i obaw dotyczących rynków opieki zdrowotnej. Jedną z tych kwestii jest poszukiwanie przyczyn gwałtownego wzrostu cen farmaceutyków w ostatnich kilku latach. W tym przypadku badacze przyjrzeli się ruchowi na rzecz „transparentności farmaceutycznej”. Ruch ten starał się zmusić korporacje farmaceutyczne do większej przejrzystości w zakresie ustalanych przez nie cen nowych leków, kosztów badań i rozwoju oraz produkcji tych nowych leków, a także stojącej za nimi struktury własności intelektualnej. „Śledziliśmy rozwój tej nowej formy aktywizmu i staraliśmy się zrozumieć jej znaczenie dla szerszego ruchu na rzecz dostępności leków” — wskazuje Geiger. Inny przypadek dotyczył innowacji w zakresie urządzeń medycznych typu „zrób to sam”, gdzie pacjenci z cukrzycą stworzyli własne urządzenia, aby skłonić branżę do większych innowacji. Kolejne przypadki dotyczyły profilaktyki HIV/AIDS w Irlandii i Kenii, a także wykorzystania i komercjalizacji danych genomowych.
Kształtowanie debaty o polityce zdrowotnej
Badania te stały się podstawą 37 publikacji w czasopismach, monografii, pracy zbiorowej i 51 referatów konferencyjnych. Przyczyniły się również do dyskusji politycznych w Irlandii i w Światowej Organizacji Zdrowia. W ramach projektu zorganizowano wystawę dzieł sztuki stworzonych przez osoby cierpiące na długi COVID lub zespół przewlekłego zmęczenia. „Ten projekt pokazał, jak badania mogą skłonić rynki, by stały się bardziej inkluzywne i uwzględniały problemy osób, które się na nich zawiodły” — podsumowuje Geiger.
Słowa kluczowe
MISFIRES, innowacje rynkowe, opieka zdrowotna, polityka opieki zdrowotnej, farmaceutyczne, rynek szczególnej uwagi, pacjenci, leki, wyrób medyczny