Czy wcześniejsze wybory żywieniowe wpływają na przyszłe decyzje dotyczące jedzenia?
Najwyraźniej poznaliśmy właśnie nowy powód, dla którego dokonujemy takich a nie innych wyborów, jeśli chodzi o jedzenie. Ma on związek ze zjawiskiem wpływającym na niemal każdy aspekt percepcji. Zespół badawczy pracujący pod egidą Uniwersytetu w Sydney ustalił, że kiedy oceniamy jedzenie pod kątem jego atrakcyjności lub zawartości kalorii, osądy te są kształtowane przez wybory żywieniowe, których dokonaliśmy wcześniej. Ta tak zwana zależność szeregowa sprawia, że ludzie oceniają jedzenie podobnie do poprzedniego, niezależnie od tego, czy jest ono bardziej atrakcyjne, czy mniej. Wyniki badania ukazały się w czasopiśmie „Current Biology”.
Mózg i błędy poznawcze
„Warunki eksperymentalne dotyczące zależności szeregowej nie różnią się zbytnio od naszych codziennych doświadczeń z obrazami potraw, jak gdy przeglądamy jadłospis w aplikacji do zamawiania jedzenia czy menu w telefonie”, tłumaczy główny autor badania prof. David Alais ze School of Psychology, cytowany w informacji prasowej. „Zależność szeregowa może zatem wpływać na miliony wyborów żywieniowych każdego dnia”. Naukowcy poprosili ponad 600 ochotników o ocenę setek zdjęć jedzenia pod kątem zawartości kalorii i atrakcyjności. Odpowiedzi pokazały, że wysoka ocena jednego produktu spożywczego przekłada się na wyższą ocenę kolejnego produktu. Podobnie, po niskiej ocenie następowała kolejna niska ocena. „Badanie to uwidacznia błędy poznawcze, które występują, gdy oceniamy jedzenie”, dodaje prof. Alais. „Nasze mózgi są zbudowane w taki sposób, aby asymilować informacje z poprzednich bodźców, dlatego dana potrawa może wydawać się nam atrakcyjna, jeśli widzieliśmy wcześniej podobną, która została wysoko oceniona”. „To, co postrzega się w danej chwili, nie jest zawieszone w próżni”, mówi profesor w wypowiedzi dla „Newsweeka”. „Jest ono kształtowane przez to, co właśnie widzieliśmy”. Percepcja ta zależy od części mózgu odpowiedzialnej za postrzeganie jedzenia. „Proces ten zachodzi automatycznie, bez naszej woli”, wyjaśnia prof. Alais. „Nie na poziomie analitycznym, lecz na poziomie zmysłów. Podobnie automatycznie i zmysłowo czujemy wiatr na skórze czy postrzegamy kolor czerwony”.
Percepcja, która płata figle
Zjawisko to może wpływać na nasze codzienne decyzje i zachowania, szczególnie na wybory dokonywane w aplikacjach do zamawiania jedzenia lub internetowych menu restauracji. „Każdego dnia podejmujemy setki decyzji dotyczących jedzenia, często w oparciu o wiele obrazów”, wyjaśnia prof. Alais. „Po zeskanowaniu kodu QR w barze przeglądamy wszystkie zdjęcia potraw jedno po drugim. Jedna z pozycji spodoba nam się bardziej niż inne. Być może wcale nie dlatego, że mamy ochotę właśnie na tę potrawę. Niewykluczone, że na naszą preferencję wpłynęło jedno z wcześniejszych zdjęć”.
Słowa kluczowe
jedzenie, wybór, wybór jedzenia, obraz, decyzja, ocena, atrakcyjność, kaloryczność, błąd poznawczy, zależność szeregowa, mózg