Etyczne innowacje przekonują sceptyków do robotyki
Roboty stanowią elementy wykonawcze, które pozwalają modelom sztucznej inteligencji wywierać pewien wpływ na swoje bezpośrednie otoczenie. Robotyka może też przyczynić się do rozwoju innowacji w wielu sektorach dzięki możliwości automatyzacji powtarzalnych zadań i usprawniania złożonych prac. Zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu Robotics4EU podjął próbę pogodzenia ekscytacji nowymi rozwiązaniami i związanych z nimi obaw. „Projekt Robotics4EU to pierwsza inicjatywa, której celem jest wskazanie przeszkód niezwiązanych z technologią oraz ich usunięcie w celu popularyzacji robotyki w sektorach rolno-spożywczym, opieki zdrowotnej, utrzymania ruchu oraz produkcji”, zauważa Lucas de Bont, koordynator projektu. Przeszkody te zostały podzielone na kilka kategorii, które obejmowały dane, wyzwania prawne, kwestie społeczno-gospodarcze, doświadczenia ludzi oraz problemy środowiskowe. „Dzięki badaniom przeprowadzonym z udziałem mieszkańców oraz użytkowników końcowych technologii staraliśmy się zapewnić, że ich obawy będą brane pod uwagę w pracach mających na celu rozwój robotyki opartej na sztucznej inteligencji, a także uwzględnione w procesie opracowywania potrzeb i wymagań dla tych rozwiązań”, dodaje de Bont.
Nowe narzędzie na potrzeby odpowiedzialnej europejskiej robotyki
Ważnym rezultatem projektu Robotics4EU jest opracowane przez zespół narzędzie Responsible Robotics Compass, nazywane także RoboCompass. „Odpowiedzialna robotyka, czyli pojęcie dotyczące przede wszystkim rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji, to stosunkowo nowa dziedzina. W związku z tym nie ma jeszcze łatwo dostępnych najlepszych praktyk i norm. Narzędzie RoboCompass rozwiązuje ten problem, pomagając twórcom rozwiązań zapoznać się z obecnymi wyzwaniami, planami działań oraz materiałami, dzięki którym mogą zadbać o odpowiedzialne wdrażanie swoich rozwiązań”, podkreśla de Bont. „RoboCompass jest również istotnym rozwiązaniem dla naukowców, którzy chcą, by wyniki ich badań były wykorzystywane w przemyśle. Skorzystają z niego także decydenci polityczni, którzy chcą zrozumieć wyzwania związane z tymi rozwiązaniami”. Narzędzie RoboCompass pozwala na podsumowanie zagrożeń oraz działań zaradczych z wykorzystaniem pól wyboru, co pozwala na łatwe obserwowanie postępów. Łatwość dodawania nowych list kontrolnych sprawia, że narzędzie jest dynamiczne, a informacje są na bieżąco aktualizowane. Jego elastyczność umożliwia łatwe wprowadzanie zmian związanych z nowymi przepisami, najlepszymi praktykami i wynikami badań. Listy kontrolne opracowane przez użytkowników mogą być również wykorzystywane przez stosowne organy - przykładem mogą być cztery nowe zalecenia wydane w tygodniu po Europejskim Forum Robotyki. Ta nowatorska metodyka może znaleźć zastosowanie w innych sektorach, w których kwestie integracji ze społeczeństwem pozostają słabo rozwinięte.
Badania ankietowe i warsztaty
Zespół projektu Robotics4EU przeprowadził badanie ankietowe oparte na kwestionariuszu internetowym, gromadząc 1 232 odpowiedzi decydentów. Badacze przeprowadzili także 60 rozmów w 15 krajach, aby zrozumieć potrzeby przedstawicieli sektora robotyki. Kluczowe obawy przekładające się na niechęć do wdrażania rozwiązań opartych na robotyce obejmują możliwość wzrostu bezrobocia, zagrożenia dla bezpieczeństwa, kwestie nadzoru, brak zharmonizowanych przepisów oraz brak dostępu do odpowiedniej edukacji. „Popularyzacja robotyki wymaga nawiązywania kontaktów oraz przekazywania obiektywnych, łatwych do zrozumienia informacji”, wyjaśnia de Bont. Konsultacje obejmujące 742 uczestników w Europie, Stanach Zjednoczonych i Korei Południowej podkreśliły pozytywne nastawienie do rozwiązań robotycznych, które ułatwiają życie i sprawiają, że staje się wygodniejsze. Respondenci wyrażają obawy dotyczące zastosowania tych technologii w przemyśle zbrojeniowym, wojsku i opiece zdrowotnej, martwią się także robotami połączonymi z zaawansowanymi modelami sztucznej inteligencji. Obawy obejmują także lęk przed wzrostem bezrobocia i destabilizacją rynku pracy. Większość respondentów podkreślała istotne znaczenie uwzględniania opinii społeczeństwa w procesie opracowywania przepisów dotyczących robotyki oraz rozwoju rozwiązań. W celu rozwoju i wspierania społeczności przedstawicieli sektora zajmujących się odpowiedzialną robotyką w ramach projektu zorganizowano 17 warsztatów internetowych oraz 4 warsztaty na żywo. Łącznie wzięło w nich udział 1 019 uczestników. Warsztaty koncentrowały się na nietechnologicznych aspektach opieki zdrowotnej, przemyśle rolno-spożywczym, zwinnej produkcji oraz robotach wykorzystywanych na potrzeby utrzymania ruchu.
Interaktywna gra dyskusyjna oraz wirtualna wystawa
Kolejnym rezultatem projektu jest „TalkaBotIt” – dyskusyjna gra planszowa, która pozwala na ocenę akceptacji robotów przez społeczeństwo. Pomaga twórcom rozwiązań i użytkownikom końcowym wspólnie odkrywać problemy i ich rozwiązania w kontekście sześciu zagadnień. Zespół projektu Robotics4EU opracował także wystawę w wirtualnej rzeczywistości, która prezentuje najlepsze europejskie rozwiązania z zakresu robotyki i technologii, promując odpowiedzialną robotykę w różnych sektorach. To bezpłatne narzędzie stanowi wciągającą prezentację dla ogółu społeczeństwa, pozwala przedsiębiorstwom zapoznać się z nowatorskimi rozwiązaniami, a dodatkowo zachęca do nawiązania współpracy.
Słowa kluczowe
Robotics4EU, robotyka, opieka zdrowotna, odpowiedzialna robotyka, sztuczna inteligencja, utrzymanie ruchu, roboty, rolno-spożywcze, zwinna produkcja
