Badanie źródeł pożywienia w oceanicznej „strefie mroku”
Strefa mezopelagiczna – często nazywana „strefą mroku” – znajduje się na głębokości od 200 do 1 000 metrów pod powierzchnią morza. Jest siedliskiem małych ryb i innych organizmów o niezwykłej różnorodności, które przemieszczają się ku powierzchni, transportując składniki odżywcze i węgiel. Co może zaskakiwać, mimo że strefa ta pełni niezwykle istotną rolę w ekosystemie oceanicznym, wciąż znamy tylko jej ułamek.
Badanie gatunków mezopelagicznych
Finansowany przez Unię Europejską projekt MEESO jest pionierskim przedsięwzięciem mającym na celu zbadanie ogromnego potencjału, jaki oferuje eksploatacja strefy mezopelagicznej. Prace obejmowały badanie biomasy i rozmieszczenia gatunków mezopelagicznych w wodach północnego Oceanu Atlantyckiego z myślą o zrównoważonym rozwoju sektora rybołówstwa. „Naszym zamiarem było sprawdzenie, czy możliwe jest znalezienie pokarmu głęboko pod powierzchnią oceanu, który pomógłby w wyżywieniu rosnącej populacji świata – bez powielania błędów takich jak przełowienie, niszczenie ekosystemów i utrata różnorodności biologicznej, które popełniliśmy wcześniej w odniesieniu do wód płytkich”, wyjaśnia koordynator projektu Webjørn Melle. Aby pokonać przeszkodę badawczą, jaką jest małe zagęszczenie gatunków mezopelagicznych, naukowcy wykorzystali metody akustyczne, technologię optyczną i opracowaną przez siebie nową technologię włoków, która pozwoliła im na mapowanie liczebności i wzorców przemieszczania się tych gatunków. Stworzone w ten sposób mapy wyszczególniały obszary charakteryzujące się znaczną ilością biomasy mezopelagicznej i pomogły wyjaśnić dynamikę przestrzenną społeczności mezopelagicznych. Co ważne, większa dokładność szacowania biomasy może zagwarantować, że potencjalna eksploatacja nie doprowadzi do przełowienia i zakłócenia kruchej równowagi ekosystemu oceanicznego.
Opracowanie nowych metod połowu
Mezopelagiczne gatunki ryb są w stanie zaspokoić rosnące zapotrzebowanie na produkty pochodzenia morskiego, stanowiąc obiecujący surowiec do produkcji zarówno suplementów diety, jak i pasz dla ryb hodowlanych. Partnerzy zrzeszeni w konsorcjum projektu MEESO musieli jednak stawić czoła wyzwaniom związanym nie tylko z głębinami morskimi, w których żyją gatunki mezopelagiczne, ale również z niewielkimi rozmiarami i słabym zagęszczeniem tych organizmów. „Zarabianie na połowach tych gatunków nie będzie łatwe i będzie wymagać innowacji technologicznych umożliwiających zwiększenie wydajności połowów oraz konserwację i/lub przetwarzanie na pokładzie”, podkreśla Melle. Naukowcy opracowali i przetestowali włoki przeznaczone do produkcji komercyjnej oraz metody przetwarzania złowionych ryb, zarówno na morzu, jak i na lądzie. Badanie dotyczące przetworzonej biomasy pozwoliło na określenie zawartości związków biologicznie czynnych, a także ocenę wartości odżywczych i obecności zanieczyszczeń. Co więcej, opracowanie modeli matematycznych pomogło badaczom przewidzieć możliwe scenariusze dla organizmów mezopelagicznych, biorąc pod uwagę ich wewnętrzną dynamikę i zmianę klimatu.
Zrównoważona eksploatacja
Ponieważ niedożywienie stanowi problem na skalę światową, produkty pochodzenia morskiego oferują ogromny potencjał w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego. Wykonane w ramach projektu MEESO analizy rynku pod kątem potencjalnych zastosowań gatunków mezopelagicznych umożliwiły identyfikację obiecujących możliwości rynkowych w segmencie produkcji żywności. Jednak decyzje polityczne dotyczące połowów w strefie mezopelagicznej powinny uwzględniać nie tylko opłacalność, ale także wpływ na szeroko rozumiany ekosystem – a zwłaszcza rolę strefy mezopelagicznej w globalnym systemie klimatycznym. Biorąc pod uwagę, że wiele gatunków mezopelagicznych migruje na powierzchnię oceanu, aby żerować nocą, stanowią one ważną część pelagicznych sieci troficznych i przyczyniają się do sekwestracji dwutlenku węgla pochłanianego z powierzchni oceanu. Współpraca z podmiotami kształtującymi politykę, zainteresowanymi stronami z branży i organizacjami działającymi na rzecz ochrony środowiska pomoże przygotować regulacje i systemy monitorowania, aby zapewnić odpowiedzialne zarządzanie połowami w strefie mezopelagicznej. Co więcej, dodatkowych informacji na temat skutków połowów na tak dużych głębokościach ma dostarczyć inicjatywa SUMMER, powiązana z projektem MEESO. Uczeni mają nadzieję, że praca w ramach tych dwóch projektów doprowadzi do rozwoju nowych zasobów morskich, przy jednoczesnym utrzymaniu odporności naszych mórz i oceanów.
Słowa kluczowe
MEESO, mezopelagiczny, ocean, strefa mroku, rybołówstwo, sekwestracja dwutlenku węgla
