Metoda stopniowego przekształcania lokalnej turystyki kulturowej
Sukces turystyki kulturowej w dużej mierze zależy od współpracy z lokalnymi społecznościami, aby korzyści z niej mogli czerpać wszyscy zaangażowani. Takie podejście umożliwia wzrost gospodarczy i rozwój społeczny w odległych i niedostatecznie obsługiwanych obszarach o bogatej kulturze. Jednak rozwój społeczno-gospodarczy niesie ze sobą ryzyko związane z negatywnym wpływem na środowisko i na życie społeczności lokalnych. Dlatego trzeba połączyć dziedzictwo kulturowe, turystykę i społeczności lokalne w zrównoważony sposób.
Rozwijanie zrównoważonej turystyki kulturowej
W projekcie TExTOUR powstają strategie na rzecz zrównoważonego rozwoju gospodarczego, kulturowego, środowiskowego i społecznego oparte na inkluzywnym i zróżnicowanym uczestnictwie społeczności lokalnych. „Ogólnie rzecz biorąc, naszym celem jest wykorzystanie innowacyjnych rozwiązań już stosowanych w głównych ośrodkach turystycznych i wdrożenie ich w mniej rozwiniętych i mniej znanych miejscowościach. W ten sposób mogą one wykorzystać swoje źródła turystyki kulturowej jako atuty w zakresie rozwoju regionalnego”, wyjaśnia Daniel Basulto García-Risco, koordynator i kierownik europejskiego projektu badawczo-rozwojowego w hiszpańskiej Fundacji Dziedzictwa Historycznego Santa María la Real.
W kierunku wspólnie rozwijanej turystyki kulturowej
Zespół TExTOUR opracował siedmioetapową metodologię przeznaczoną dla lokalnych społeczności zainteresowanych rozwojem branży turystycznej poprzez wykorzystanie swojego kapitału dziedzictwa. Obejmuje ona wszystkie aspekty zrównoważonego planowania na każdym etapie procesu. Od samego początku pomaga wielu różnym podmiotom społeczności lokalnej w zaangażowaniu się w przygotowanie strategii i planu działania. W oparciu o te wskazówki społeczności mogą zidentyfikować mocne i słabe strony dotyczące ich regionów. Dzięki temu mogą określić najlepszy sposób ochrony i poprawy dziedzictwa bez jego niszczenia. Dotarcie do ostatniej fazy zajmuje około 6 miesięcy. Oprócz społeczności lokalnych w projekt i walidację zaangażowani byli decydenci polityczni, przedsiębiorstwa turystyczne, organizacje społeczeństwa obywatelskiego, uniwersytety, instytucje badawcze i organizacje międzyrządowe. Partnerzy projektu przetestowali metodologię w ośmiu zróżnicowanych i uzupełniających się regionach pilotażowych, cechujących się bogatym dziedzictwem kulturowym i historycznym. Znalazły się wśród nich obszary śródlądowe, przybrzeżne, wiejskie, miejskie i oddalone, położone w 10 państwach członkowskich UE, a także na Białorusi, w Bośni i Hercegowinie, Libanie, Czarnogórze, Rosji i na Ukrainie. Społeczności stosują metodologię w praktyce, prowadząc różne działania, od imprez gastronomicznych po interaktywne zajęcia dla dzieci. Na przykład w czerwcu 2023 r. zorganizowano trzy wycieczki z przewodnikiem po Krainie Domów Przysłupowych, regionie przygranicznym położonym w trójkącie między Niemcami, Polską i Czechami. Atrakcją regionu są zabytkowe domy o konstrukcji szachulcowej.
Inspirowanie innych do zmiany działań w zakresie turystyki kulturowej
Zespół TExTOUR chce dopilnować, aby opracowana metodologia, wraz ze wszystkimi innymi procesami i narzędziami, jakie powstaną do końca projektu zaplanowanego na wrzesień 2024 r., była dostępna przez długi czas dla innych miejscowości, które będą zainteresowane dalszym rozwijaniem swoich regionów. Metodologia jest już stosowana i rozszerzana w EcoMuseum Zagori (Grecja), Itinerarium Rosalie (Włochy), Sabbioneta (Włochy), Caretos na região de Trás-os-Montes (Portugalia) i Menjez Village (Liban). Ponadto ogólnodostępna platforma stanowi cyfrowe repozytorium całej wiedzy zgromadzonej podczas realizacji projektu TExTOUR. Można też znaleźć na niej podręcznik oraz samouczek wideo. „Rozwój turystyki kulturowej w regionie to proces, w którym powinna uczestniczyć cała społeczność – władze, urzędnicy, przedsiębiorstwa, organizacje i inne podmioty – aby proponowane rozwiązania odpowiadały rzeczywistym interesom i potrzebom lokalnej społeczności”, dodaje na koniec García-Risco.
Słowa kluczowe
TExTOUR, turystyka, społeczność, turystyka kulturowa, dziedzictwo