Nowe białka mogą zaspokoić nasze potrzeby w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego
Nowe źródła białka mogą być kluczem do przezwyciężenia dwóch istotnych problemów: wyżywienia rosnącej liczby ludności oraz zmniejszenia negatywnego wpływu na środowisko. Jeśli popyt będzie rósł w obecnym tempie, produkcja białka będzie musiała zostać podwojona do 2050 roku. Dlatego tak ważne jest znalezienie zrównoważonych, alternatywnych źródeł białka, które można wytwarzać w sposób opłacalny i w ilościach pokrywających rosnące zapotrzebowanie branż spożywczej i paszowej. Białka jednokomórkowe, takie jak komórki drożdży, a także mikroalgi i owady oferują na tym polu szereg interesujących możliwości. W ramach projektu wspieranego przez Unię Europejską toczą się badania dotyczące sposobu, w jaki żywność i pasze pochodzące z tych źródeł mogłyby być wprowadzone na rynek na dużą skalę. „W trakcie projektu odkryliśmy, że białka nowej generacji wykazują niższy ślad węglowy, wodny i gruntowy w porównaniu z konwencjonalnymi metodami produkcji białek. Procesy te są wydajne i zgodne z zasadami dotyczącymi ograniczania wytwarzania odpadów, recyklingu i ponownego wykorzystania”, wyjaśnia Birgir Örn Smárason, koordynator projektu NextGenProteins.
Pomoc producentom innowacyjnych białek w ulepszeniu ich procesów
Projekt NextGenProteins pomógł kilku małym firmom, które próbują wejść na rynek żywności lub pasz, oferując im wsparcie szeregu profesjonalnych doradców, w tym konsultantów ds. badań i rozwoju. Podjęto szereg działań, między innymi przeanalizowano i udoskonalono procesy produkcji użytecznych białek z mikroalg, owadów oraz organizmów jednokomórkowych, takich jak drożdże. „Włożono wiele wysiłków w optymalizację procesów”, zaznacza Smárason, który kieruje grupą badawczą ds. zrównoważonego rozwoju i akwakultury w islandzkiej organizacji badawczo-rozwojowej Matís, specjalizującej się w technologii żywności i biotechnologii. Jako przykład wsparcia ze strony projektu podaje małą firmę o nazwie VAXA Technologies. „VAXA ma świetny pomysł na wykorzystanie emisji dwutlenku węgla oraz nadmiaru ciepłej i zimnej wody z elektrowni geotermalnej do zaawansowanej technologicznie fototropowej uprawy mikroalg. Jednak planując wykorzystać spirulinę jako źródło białka do zastosowania w żywności, paszy i szerokiej gamie suplementów, firma natrafiła na prawdziwą przeszkodę. Intensywny kolor i smak suszonej spiruliny odstraszał nawet zwierzęta biorące udział w badaniach. Jednak z pomocą uczestników projektu NextGenProteins firma zdobyła know-how niezbędne do wytworzenia mikroalg o mniej intensywnym kolorze i smaku. Obecnie produkty Blue UltraSpirulina i Green UltraSpirulina są gotowe do wprowadzenia na rynek”, wyjaśnia Smárason. Inną organizacją, która skorzystała ze wsparcia projektu, była firma MUTATEC. Specjalizacją francuskiej firmy MUTATEC są owady jako źródło białka, ale hodowane na odpadach przedkonsumenckich lub rolno-spożywczych. Smárason opisuje, w jaki sposób projekt pomógł tej firmie: „Z pomocą projektu NextGenProteins firma MUTATEC zajęła się rozwiązaniem problemów, jakie napotkała podczas tworzenia nowatorskich, zrównoważonych i opłacalnych łańcuchów wartości dla hodowli muchy czarnej. Projekt pomógł firmie w zwiększeniu skali uprzemysłowienia prowadzonej przez nią hodowli i komercjalizacji produktów białkowych do zastosowania w paszach dla zwierząt. Obecnie jej zakład posiada zdolność produkowania 30 000 ton rocznie”.
Dostępność nowych form białka dla szerokiego odbiorcy
Projekt NextGenProteins umożliwił producentom białek zbadanie, zoptymalizowanie i zwiększenie skali ich linii produkcyjnych zarówno na wcześniejszych, jak i na dalszych etapach łańcucha produkcji. Ciągła wymiana informacji zwrotnych między działem badań i rozwoju a partnerami przemysłowymi pomogły zapewnić ukierunkowany proces rozwoju, który umożliwi w przyszłości wdrożenie tych technologii na skalę komercyjną. „Udało się określić właściwości różnych surowców, a także poprawić właściwości funkcjonalne, bioaktywne i sensoryczne produktów. Wszystko to pomogło naszym partnerom zoptymalizować ich procesy”, zauważa Smárason. Partnerzy projektu koncentrują się na wykorzystaniu energii odnawialnej zarówno w swojej działalności, jak i na potrzeby strumieni odpadów przemysłowych wykorzystywanych do ich produkcji, takich jak odpady leśne, emisje CO2 z elektrowni geotermalnych oraz odpady przedkonsumenckie lub rolno-spożywcze. Procesy te zużywają mniej wody i powierzchni gruntów w porównaniu z konwencjonalną produkcją białka.
Same pozytywy, ale co z wprowadzeniem na rynek?
Zespół ustalił, że do przyciągnięcia klientów potrzebne jest osiągnięcie konkurencyjności cenowej, podkreślanie zgodności z zasadami zrównoważonego rozwoju, dobra strategia rozwoju produktu oraz skuteczny marketing. Zrównoważenie środowiskowe to jednak nie wszystko. Analiza wykonana w ramach projektu wykazała, że wielu interesariuszy niepokoją ceny alternatywnych składników białkowych. Dlatego też kolejną kluczową sprawą jest zrównoważenie ekonomiczne. „Wiele zainteresowanych osób wyrażało pozytywne oczekiwania, ale także duża część z nich była zaniepokojona potencjalnymi zagrożeniami związanymi z produkcją i wykorzystaniem białek. Główną obawą, podzielaną przez szereg zainteresowanych podmiotów, było ryzyko, że konsumenci nie zaakceptują nowych składników białkowych”, zauważa Smárason. „Zdobyliśmy ogrom fachowej wiedzy technicznej, która może pomóc w zwiększeniu skali produkcji i rozwoju produktów, więc teraz musimy zwiększyć nakłady i przekonać także konsumentów”.
Słowa kluczowe
NextGenProteins, owad, MATIS, mikroalgi, białko jednokomórkowe, drożdże, owady, żywność, pasza, energia odnawialna