Kolejny krok na drodze do bardziej zrównoważonych miast w Europie
Dbanie o ekologię oraz zrównoważony rozwój naszych miast może przyczynić się do łagodzenia skutków zmiany klimatu, jednocześnie pozwalając na poprawę warunków życia ich mieszkańców. Wymaga to jednak opracowania innowacyjnych rozwiązań, ich sprawnego wdrażania oraz udostępniania mieszkańcom, a także budowania ekosystemu innowacji, w którym społeczeństwo będzie pełnić ważną rolę. Miasto Utrecht połączyło siły z 55 organizacjami partnerskimi w ramach ambitnego projektu IRIS, który otrzymał dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej, by wspólnie realizować ten cel. Jako jeden z projektów demonstracyjnych inicjatywy „Inteligentne miasta i społeczności”, inicjatywa IRIS wspierała trzy europejskie miasta demonstracyjne oraz cztery inne ośrodki w realizacji zrównoważonych usług w zakresie energetyki oraz mobilności.
Miejskie narzędzia energetyczne i dotyczące mobilności
W ramach projektu IRIS powstało blisko 60 dostosowanych do potrzeb pakietów rozwiązań w ramach trzech miast demonstracyjnych, które opierały się na szesnastu zintegrowanych rozwiązaniach opracowanych przez zespół inicjatywy oraz pięciu strategiach transformacji. Wśród rozwiązań opracowanych w ramach prac powstały między innymi inteligentne domy i budynki, projekty w zakresie mobilności elektrycznej i odnawialnych źródeł energii, a także rozwiązania dotyczące zarządzania energią i jej magazynowaniem. Część prac skupiała się na angażowaniu aktywnych obywateli oraz współpracy. Głównym założeniem tych rozwiązań jest możliwość ich dowolnego łączenia i dostosowywania do indywidualnych potrzeb poszczególnych miast i dzielnic. Zarówno miasta demonstracyjne, jak i pozostałe ośrodki skutecznie wykazały, jak wielki wpływ mogą mieć poszczególne rezultaty. Wśród wielu sukcesów projektu można wymienić między innymi fakt, że „Utrecht stał się pierwszym miastem na świecie, które wdrożyło na szeroką skalę technologię dwukierunkowego łączenia pojazdów elektrycznych z siecią elektryczną – V2G. Wdrożone rozwiązanie umożliwia zarówno ładowanie akumulatorów pojazdów elektrycznych z sieci, jak i pobieranie energii z akumulatorów w razie zapotrzebowania, co usprawnia wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii i równoważenie sieci energetycznej. Obejmująca całe miasto sieć 700 dwukierunkowych stacji ładowania i 200 współdzielonych pojazdów elektrycznych, spośród których 25 obsługuje ładowanie dwukierunkowe, jest największym na świecie eksperymentem pozwalającym na testowanie technologii V2G i ogromnym impulsem przyczyniającym się do rozwoju tego rozwiązania”, wyjaśnia koordynator projektu Roel Massink, przedstawiciel miasta Utrecht. W Göteborgu spółdzielnia mieszkaniowa Riksbyggen pochwaliła się sukcesem, jakim było nieuwzględnienie prywatnych miejsc parkingowych na terenie innowacyjnego osiedla Viva. „Dzięki korzystaniu z aplikacji EC2B, która zapewnia usługi w zakresie mobilności, mieszkańcy nie tylko zrezygnowali z prywatnych samochodów na rzecz współdzielonych pojazdów elektrycznych, ale do tego wykorzystanie samochodów jest niemal o połowę niższe niż średnia dla Göteborga”, twierdzi Lennart Persson, dyrektor generalny przedsiębiorstwa EC2B Mobility, spółki zależnej Trivector. Działania realizowane w ramach projektu IRIS przyczyniły się również do powstania pierwszego na świecie zmodernizowanego budynku mieszkalnego o dodatnim bilansie energetycznym. Wykorzystane rozwiązania sprawiły, że 10-piętrowy budynek zawierający 58 mieszkań socjalnych zlokalizowany w Utrechcie wytwarza większą ilość energii niż zużywają jego mieszkańcy. W znajdującym się na terenie Nicei inteligentnym budynku znalazło się miejsce na inteligentne oświetlenie, wentylację i ładowarki pojazdów elektrycznych, a także nieprzezroczyste szkło, które zapobiega bezpośredniemu nagrzewaniu wnętrza przez światło słoneczne. Informacje i dodatkowe materiały znajdują się w witrynie internetowej projektu IRIS i obejmują webinaria wraz z udostępnionymi prezentacjami, a także prezentacje najważniejszych rozwiązań wykorzystanych w miastach demonstracyjnych. Miasta, które chcą wdrażać podobne rozwiązania u siebie, muszą mieć jednak na uwadze, że potrzeba znacznie więcej niż bezpośrednie kopiowanie sprawdzonych metodologii i projektów. Największym wyzwaniem nie były nawet problemy techniczne – było nim wprowadzanie zmian w strukturach zarządzania miastem oraz innowacjami w ramach lokalnych ekosystemów.
Czynnik ludzki – wielodyscyplinarne zespoły do spraw innowacji i zaangażowanie mieszkańców
Uczestnicy projektu IRIS zauważyli, że jednym z najważniejszych czynników wpływających na sukces całej inicjatywy jest budowa ekosystemu współpracy, obejmującego między innymi zespół do spraw innowacyjnych rozwiązań, zespół zarządzający oraz przedstawicieli społeczeństwa. Jednym z działań w ramach projektu było zidentyfikowanie kluczowych cech zespołu oraz opracowanie metodologii projektowej, której celem było zwiększenie prawdopodobieństwa akceptacji nowych technologii przez społeczeństwo. Jak dodaje Massink: „Skuteczny projekt oparty na współpracy realizowany w Europie wymaga połączenia trzech kluczowych czynników – budowy społeczności skupionej na wyciąganiu wniosków i nauce zamiast na sukcesach, tworzenia bezpiecznej przestrzeni do eksperymentowania, a także wykorzystywania wiedzy i doświadczenia w celu odkrywania ukrytych historii porażek i sukcesów”. Projekt IRIS wyznacza kierunek rozwoju na drodze do bardziej zrównoważonych miast w Europie, które będą w stanie zaoferować mieszkańcom stabilne, bezpieczne i przystępne cenowo usługi energetyczne oraz w zakresie mobilności, a jednocześnie pochwalić się znaczącym wpływem na dobrostan naszej planety i jej mieszkańców.
Słowa kluczowe
IRIS, energia, mobilność, pojazdy elektryczne, miasta demonstracyjne, miasta-obserwatorzy, V2G, pojazd elektryczny, mobilność jako usługa, inteligentne miasta
