Analiza czynników kulturowych w celu zwiększenia odporności na radykalizację i jej ograniczenia
Ostatnia dekada przyniosła wyraźnie widoczne tendencje brutalnej radykalizacji w europejskich miastach, co wskazuje, że polityki mające wspomagać integrację różnorodności religijnej z głównym nurtem nie sprawdzają się. Pojawiło się pytanie, czy świeckość oferuje właściwe podejście do uwzględniania roszczeń mniejszości religijnych. Projekt GREASE finansowany ze środków UE zgromadził naukowców z całego świata, zwłaszcza z krajów o większości muzułmańskiej, aby zbadać alternatywy i przyjrzeć się najlepszym praktykom w zakresie reagowania na dynamikę gwałtownej radykalizacji. Jak zauważa Anna Triandafyllidou, koordynatorka naukowa projektu: „GREASE dąży do lepszego zrozumienia związku między relacjami państwo-religia, zarządzaniem różnorodnością religijną i procesami radykalizacji wiodącej do przemocy, aby dostarczyć informacji na potrzeby europejskich wysiłków na rzecz zapobiegania i przeciwdziałania radykalizacji religijnej”.
Skupienie się na wskaźnikach
W celu zbadania ładu religijnego naukowcy dokonali przeglądu norm społecznych, praw i praktyk z różnych regionów. Głównym rezultatem projektu GREASE było opracowanie zestawu wskaźników ładu państwowo-religijnego, które pozwoliły badaczom na stworzenie dogłębnej analizy 24 krajów w 8 regionach, w tym 13 krajów w Europie. Wskaźniki państwowe są użytecznym i dostępnym narzędziem oraz mogą być wykorzystane przez dowolny kraj. Wskaźniki, które obejmowały takie kwestie, jak uznanie przez państwo wolności religijnej i istnienie partii religijnych na arenie politycznej, pozwoliły na ocenę ilościową i jakościową oraz umożliwiły jasną analizę trendów w poszczególnych krajach i regionach. Naukowcy zbadali najlepsze praktyki w reakcjach 12 krajów, w których miały miejsce akty brutalnego ekstremizmu religijnego. Wyniki te zostały przedstawione w publikacji z 2020 r. „Międzynarodowy podręcznik dobrych praktyk w zakresie budowania odporności na radykalizację religijną prowadzącą do aktów przemocy” dostępnej w języku angielskim. Ponadto badania prowadzone w ramach projektu nad różnymi modelami ładu religijnego stały się rozdziałami w publikacji „Routledge Handbook on the Governance of Religious Diversity”, która ukazała się w styczniu 2021 roku.
Wzmacnianie wyników
Głównym celem projektu GREASE było rozpowszechnianie wyników wśród szerszego grona odbiorców i dostarczanie kluczowych informacji decydentom. Oprócz tworzenia i współtworzenia podręczników w ramach projektu GREASE przeprowadzono również dwa masowe otwarte kursy internetowe, dostępne za pośrednictwem platformy Futurelearn. Zorganizowano spotkania i warsztaty oraz zamieszczano wpisy na blogu dotyczące zarządzania różnorodnością religijną i budowania odporności na radykalizację postaw prowadzącą do aktów przemocy na platformie openDemocracy. Zespół projektu GREASE wyprodukował również dwa wysokiej jakości filmy dokumentalne przedstawiające osobiste doświadczenia związane z tożsamością religijną i narodową. Film „Countering Religious Extremism” analizuje konkretne przykłady budowania odporności na radykalizację postaw w sześciu krajach. Na przykład we Włoszech imam biegle władający językiem włoskim i arabskim prowadził modlitwy dla muzułmańskich więźniów, co odegrało kluczową rolę w budowaniu społeczności i ograniczeniu przypadków radykalizacji postaw w więzieniach. Filmy są dostępne na stronie internetowej projektu oraz w serwisie YouTube. Istnieje wiele czynników przyczyniających się do wzrostu radykalizacji związanej z przemocą we współczesnym świecie. Praca zespołu projektu GREASE nad ustanowieniem wysoce przydatnych wskaźników do analizy ładu religijnego jest ważnym krokiem w zrozumieniu i przeciwdziałaniu związanej z przemocą radykalizacji inspirowanej religią. Jeśli chodzi o identyfikację najlepszych praktyk, Triandafyllidou stwierdziła: „Wysiłki mające na celu zapobieganie radykalizacji prowadzącej do przemocy na tle religijnym powinny unikać restrykcyjnej ingerencji i sekurytyzacji, a zamiast tego koncentrować się na promowaniu demokratycznego zaangażowania i politycznego uczestnictwa grup religijnych”. Przeprowadzona w ramach projektu dogłębna analiza zarządzania różnorodnością religijną oraz wysiłki na rzecz rozpowszechniania wyników pomagają promować integracyjne rozumienie obywatelstwa w całej Europie.
Słowa kluczowe
GREASE, nierówności, radykalizacja związana z przemocą, różnorodność religijna, ład religijny, ekstremizm, ekstremizm religijny, odporność, religia, tożsamość kulturowa, obywatelstwo