Strategie osadzone w społecznościach zapobiegają brutalnemu ekstremizmowi wśród młodzieży
Młodzi ludzie, próbując zrozumieć świat, mogą ulec radykalizacji. Dostępnych jest coraz więcej publikacji dotykających kwestii radykalizacji wśród młodzieży, ale większość z nich nie uwzględnia opinii młodych ludzi. Finansowany ze środków UE projekt CONNEKT dał młodym ludziom możliwość zabrania głosu, co pomogło zrozumieć zjawisko brutalnego ekstremizmu. Uznano, że młodzi ludzie mogą działać podmiotowo na rzecz zapobiegania takim zjawiskom oraz mają prawo do wypowiadania się w kwestiach, które ich dotyczą. Podjęto również próby zrozumienia rozgoryczeń, które mogłyby prowadzić młode osoby w kierunku radykalizacji.
Postawienie młodzieży w centrum walki z brutalnym ekstremizmem
„Naszym pomysłem było sprawienie, by młodzież zamiast «problemu» stała się «kluczem» do jego rozwiązania” — wyjaśnia koordynatorka naukowa projektu CONNEKT, Lurdes Vidal Bertran. „Ich zaangażowanie w opracowywanie środków zapobiegawczych, nie tylko wzmacnia ich pozycję, ale jest też decydującym czynnikiem gwarantującym trafność i zasadność strategii zapobiegawczych, co przyczynia się również do ich lepszego przyjęcia”. Naukowcy przeanalizowali siedem potencjalnych czynników radykalizacji wśród młodych osób w wieku od 12 do 30 lat na poziomie ponadnarodowym/państwowym, społecznościowym i indywidualnym. Były to: religia; socjalizacja cyfrowa; deprywacja materialna; nierówności terytorialne; dynamika transnarodowa; kwestie polityczne oraz szanse edukacyjne, kulturalne i rekreacyjne. Skupiono się na władzach, organizacjach i liderach społeczności lokalnych jako głównych podmiotach prewencji.
Od badań do praktyki
Zespół CONNEKT zmapował przeszłe i obecne strategie krajowe oraz podejścia do radykalizacji postaw i brutalnego ekstremizmu w Europie, na Bałkanach (Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Kosowo, Macedonia Północna) oraz w regionie Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej (MENA; Egipt, Jordania, Maroko, Tunezja). Pozwoliło to zidentyfikować główne podmioty oraz istniejące ramy i polityki na szczeblach państwowym i lokalnym w zakresie zapobiegania radykalizacji postaw i brutalnemu ekstremizmowi. W wyniku szeroko zakrojonych badań powstało osiem zestawów narzędzi prewencyjnych — po jednym dla każdego badanego kraju. Są to zestawy bardzo praktycznych, lokalnych, dostosowanych do potrzeb strategii i inicjatyw wdrażanych w określonych kontekstach związanych z konkretnym krajem lub tematem. Ale można je również powielać i przenosić w inne regiony. Przykładem jest zestaw narzędzi dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz podmiotów społecznościowych, których celem jest łagodzenie lokalnych zagrożeń w Jordanii poprzez skupienie się na deprywacji materialnej i socjalizacji cyfrowej jako czynnikach sprzyjających radykalizacji. Wspomniany zestaw narzędzi uwzględnia te czynniki oraz konteksty interakcji społecznych (uczestnictwo polityczne i społeczne, socjalizacja/edukacja, zajęcia kulturalne i rekreacyjne), wzmacniając w ten sposób młodzież poprzez umiejętności cyfrowe, co ma zbudować odporność i tworzyć ścieżki do samodoskonalenia oraz dobrobytu gospodarczego. Narzędzia te mogą być powielane w innych krajach, w których występuje podobna kombinacja czynników i kontekstów interakcji społecznych. Przygotowane zestawy narzędzi są uzupełniane przez szereg of ponadregionalnych wytycznych, które dostarczają samorządom pomysłów i sugestii dotyczących sposobów lepszego radzenia sobie z radykalizacją i ruchami brutalnego ekstremizmu lokalnie w swoich gminach i lokalnych kontekstach.
Kwestia polityk
W ramach projektu CONNEKT opublikowano szereg dokumentów strategicznych, które mają zasypać przepaść pomiędzy badaniami a kształtowaniem polityk, aby przekształcić badania naukowe w praktyczne i użyteczne zalecenia dla decydentów tworzących wielopoziomowe polityki w krajach docelowych i Unii Europejskiej. Większości z nich towarzyszyły również dokumenty orientacyjne podsumowujące najistotniejsze wnioski i zalecenia. „Wartością dodaną projektu CONNEKT jest multidyscyplinarne podejście, które zmniejsza sekuratyzację prewencji, skupiając się na kontekstach oraz powiązanych lokalnych i społecznościowych podmiotach” — podsumowuje Bertran. „Wychodzi to poza gromadzenie danych podstawowych i solidne badania naukowe, przechodząc do nastawionych na działanie, gotowych do użycia narzędzi dla beneficjentów docelowych, które wykraczają poza zakres oryginalnego projektu”.
Słowa kluczowe
CONNEKT, radykalizacja, młodzież, brutalny ekstremizm, młodzi ludzie, odporność społeczności