Wykorzystanie dostępnych gruntów w celu promowania zrównoważonej bioenergii w Europie
Bioenergia odegra ważną rolę w realizacji celów klimatycznych UE. W dyrektywie w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych ustalono na przykład, że do 2030 roku 32 % energii w Europie będzie produkowane ze źródeł odnawialnych. Aby osiągnąć te i inne cele klimatyczne, bioenergia musi być produkowana w sposób zrównoważony. Dostępność zrównoważonych zasobów biomasy jest kluczowym warunkiem wstępnym dla dalszego rozwoju zaawansowanych biopaliw i penetracji rynku.
Grunty MUC – realna opcja produkcji bioenergii
Jednym ze skutecznych środków wspierających zrównoważony rozwój bioenergii jest wykorzystanie do produkcji biomasy niewykorzystywanych w pełni, zanieczyszczonych gruntów gorszych klas (ang. marginal, underutilised, contaminated, MUC). W większości przypadków grunty te nie mogą być już wykorzystywane do produkcji żywności bądź pasz ani do celów rekreacyjnych i ochrony przyrody. Jednak w niektórych przypadkach grunty MUC mają potencjał w zakresie produkcji biomasy, która nadaje się do wytwarzania bioenergii. Wykorzystanie tych gruntów do produkcji biomasy mogłoby ponadto przynieść szereg korzyści środowiskowych i społeczno-gospodarczych. Obejmują one przywrócenie urodzajności gleby, zwiększenie różnorodności biologicznej, promowanie rozwoju gospodarczego obszarów wiejskich i zwiększenie dochodów gospodarstw domowych.
Zrównoważone narzędzie na potrzeby produkcji bioenergii
Aby zwiększyć produkcję zrównoważonej biomasy i bioenergii, w ramach finansowanego ze środków UE projektu BIOPLAT-EU opracowano platformę cyfrową. Obejmuje ona głównie narzędzie, które wykorzystuje mapy globalnego systemu informacji (ang. global information system, GIS). To internetowe narzędzie GIS, dostępne w języku angielskim, francuskim, niemieckim, węgierskim, włoskim, rumuńskim, hiszpańskim i ukraińskim, pokazuje tereny MUC na interaktywnej mapie obejmującej Europę i kraje sąsiadujące. Odpowiedni interesariusze, tacy jak rolnicy, właściciele gruntów i inwestorzy, mogą wyszukiwać działki MUC i dowiedzieć się, jaki rodzaj biomasy można na nich uprawiać. Aby podjąć ostateczną decyzję, oceniają oni zestaw wskaźników zrównoważonego rozwoju w zakresie środowiska (np. jakość gleby), społeczeństwa (np. miejsca pracy w sektorze bioenergii) i gospodarki (np. bilans energetyczny netto) dla wybranych łańcuchów wartości bioenergii. „To mapowanie umożliwia wstępne rozeznanie w rentowności łańcucha wartości oraz poziomu zrównoważenia i służy jako narzędzie wsparcia przy podejmowaniu decyzji”, wyjaśnia Rainer Janssen z WIP Renewable Energies, niemieckiej firmy doradczej w zakresie energii odnawialnej, która koordynowała projekt BIOPLAT-EU. „Działania te można wykonać online, bez konieczności prowadzenia szeroko zakrojonych badań, posiadania specjalistycznej wiedzy czy finansowania”. Pomocą służy instrukcja, film instruktażowy oraz wsparcie online.
Cenne informacje na temat dostępności gruntów MUC w całej Europie
Partnerzy projektu przeprowadzili ocenę w celu sprawdzenia zdolności narzędzia internetowego GIS do znajdowania odpowiednich gruntów MUC na potrzeby zrównoważonej produkcji roślin oleistych w Europie. „Połączenie informacji na temat gruntów MUC oraz stosowności gatunków uprawnych z narzędzia ukazuje duży potencjał tego rozwiązania w całej Europie, zwłaszcza we wschodniej i południowej części”, stwierdza Janssen. Wyniki pokazały, że narzędzie jest technicznie użyteczne i proste w użyciu do mapowania potencjalnych łańcuchów wartości. Dla podmiotów rynkowych, które chcą dokonać dalszej oceny swoich możliwości i rozpocząć rozwój bardziej kompleksowych łańcuchów wartości w zakresie bioenergii, można znaleźć potencjalne obszary MUC do produkcji roślin oleistych. W ogólnoeuropejskiej ocenie stwierdzono, że największy potencjał mają olej rzepakowy i słonecznikowy. „To pierwszy tego typu zwięzły, przyjazny dla użytkownika wykaz gruntów MUC w całej Europie, który powstał w oparciu o dane naukowe”, podsumowuje Janssen. „Dzięki projektowi BIOPLAT-EU użytkownicy końcowi mogą skorzystać z narzędzia i zbadać możliwości rozwoju łańcuchów wartości w zakresie zrównoważonej produkcji biomasy na tych gruntach”.
Słowa kluczowe
BIOPLAT-EU, bioenergia, MUC, grunty MUC, biomasa, GIS, niższa klasa, niewykorzystane w pełni, zanieczyszczone, globalny system informacji
