Kiedy winę ponosi starszy mózg
Osoby cierpiące na schizofrenię zwykle żyją średnio o 15 lat krócej. Nowe badanie wspierane częściowo przez finansowany ze środków Unii Europejskiej projekt EarlyCause wykazało, że może to być częściowo spowodowane zaawansowanym starzeniem się mózgu. Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie „Molecular Psychiatry”. Schizofrenia wiąże się ze zwiększonym ryzykiem przedwczesnej śmierci, częściowo w wyniku samobójstwa lub złego stanu zdrowia fizycznego. Dotychczasowe badania sugerowały, że wysoka częstość występowania choroby, długotrwałe pogorszenie funkcji poznawczych i nadmierna liczba zgonów u osób cierpiących na schizofrenię mogą być częściowo spowodowane tym, że wiek biologiczny ich mózgu wyprzedza jego wiek chronologiczny. Według kilku badań prowadzonych na niewielką skalę stwierdzono, że ta rozbieżność zwana różnicą wieku określaną na podstawie stanu mózgu jest konsekwentnie większa u chorych na schizofrenię w porównaniu z osobami zdrowymi. Badania wykazały również, że różnica między tymi dwoma wiekami powiększa się głównie w pierwszych latach po wystąpieniu choroby.
Na większą skalę
Wiedząc, jak ważne jest ustalenie, czy wyniki te da się uogólnić poprzez badania na dużą skalę, zespół naukowców zbadał wiek mózgu u ponad 5 000 osób z 26 międzynarodowych kohort z grupy roboczej Usprawnianie Genetyki Neuroobrazowania poprzez Metaanalizę zajmującej się schizofrenią (ang. Enhancing NeuroImaging Genetics through Meta-Analysis, ENIGMA). W badaniu uwzględniono dane pochodzące od 2 803 pacjentów ze schizofrenią i 2 598 zdrowych osób w wieku od 18 do 73 lat. Jak czytamy: „Wiek określany na podstawie stanu mózgu został indywidualnie oszacowany przy użyciu modelu wyszkolonego na niezależnych danych opartych na 68 miarach grubości i powierzchni kory, 7 objętościach podkorowych, objętościach komór bocznych i całkowitej objętości wewnątrzczaszkowej. Wszystkie te dane pochodziły z T1-zależnych skanów rezonansu magnetycznego (MRI) mózgu”. Stwierdzono, że osoby ze schizofrenią mają średnio wyższą różnicę wieku określaną na podstawie stanu mózgu w porównaniu ze zdrowymi osobami z grupy kontrolnej – ich wiek określany na podstawie stanu mózgu był o około 3,5 roku wyższy niż ich wiek chronologiczny. Zespół badał również, czy taki wyższy wiek mózgu u pacjentów ze schizofrenią był związany z określonymi cechami klinicznymi: wiekiem zachorowania, tym, jak długo pacjent chorował, nasileniem objawów oraz stosowaniem i dawkowaniem leków przeciwpsychotycznych. Naukowcy nie stwierdzili związku pomiędzy wiekiem mózgu określanym na podstawie jego stanu a tymi cechami. „Sugeruje to, że wyższy wiek określany na podstawie stanu mózgu u osób ze schizofrenią może nie być spowodowany głównie progresją choroby bądź związany z wpływem, jaki leczenie wywiera na strukturę mózgu, zgłaszanym w innych przypadkach. Jest to zgodne z wcześniejszymi badaniami wskazującymi na to, że przy pierwszym epizodzie schizofrenii bądź psychozy wiek mózgu określany na podstawie jego stanu jest już wyższy”, stwierdzają autorzy. W toku badania ustalono, że badania podłużne z bardziej dogłębną charakterystyką kliniczną są potrzebne do ustalenia, czy predyktor wieku mózgowego, taki jak wiek określany na podstawie stanu mózgu, mógłby być użytecznym narzędziem we wczesnych strategiach zapobiegania lub interwencji w tej chorobie. Oprócz finansowania przez projekt EarlyCause (Causative mechanisms & integrative models linking early-life-stress to psycho-cardio-metabolic multi-morbidity), badanie otrzymało również wsparcie z Unii Europejskiej w formie danych pochodzących z wielu badań kohortowych wspieranych przez inne projekty finansowane przez Unię. Realizacja badania EarlyCause zakończy się w grudniu 2023 roku. Więcej informacji: strona projektu EarlyCause
Słowa kluczowe
EarlyCause, mózg, wiek, schizofrenia, różnica wieku określana na podstawie stanu mózgu, choroba