Mierzenie ilościowe wpływu społecznego kultury
Kultura ma duży wpływ nie tylko na społeczeństwa europejskie, ale także na ich gospodarkę i stosunki międzynarodowe. Aby umożliwić Europie pełne wykorzystanie jej wyjątkowej przewagi kulturowej, UE i państwa członkowskie wdrożyły szereg polityk i praktyk, takich jak Nowy europejski program na rzecz kultury. Jak mierzyć wpływ takich polityk i praktyk? Odpowiedzi na to pytanie szukano w ramach finansowanego ze środków UE projektu MESOC (Measuring the Social Dimension of Culture). „Celem projektu MESOC jest zaproponowanie, przetestowanie i walidacja innowacyjnego, oryginalnego podejścia do pomiaru wartości społecznej i wpływu kultury oraz polityki i praktyk kulturowych”, mówi Pau Rausell Köster, koordynator projektu, profesor Wydziału Ekonomii na Uniwersytecie w Walencji oraz badacz ekonomii kultury i turystyki.
Analiza wsteczna a przyszłe działania
Zamierzeniem projektu było uchwycenie społecznego wpływu kultury ze szczególnym uwzględnieniem zdrowia i dobrego samopoczucia, odnowy miejskiej i lokalnej oraz zaangażowania obywateli. „Te trzy elementy, rozpatrywane indywidualnie, wpływają na siebie nawzajem i dotyczą bardzo ważnych aspektów polityki publicznej, takich jak badania, edukacja i planowanie”, dodaje Rausell Köster. „Jednak zebrane tworzą spójny obraz społecznego oddziaływania kultury mającej wartość dla jednostek i społeczności”. Wartość, jaką kultura wnosi do społeczeństwa, jest jakościowo znana i do pewnego stopnia przewidywalna dla innowatorów polityki, jednak trudno jest ją zmierzyć ilościowo. „Badamy sposoby wykorzystania znormalizowanych narzędzi ilościowych do uchwycenia społecznego wpływu kultury z użyciem ram teorii zmiany”, mówi badacz. Teoria zmiany opisuje, jak i dlaczego dana zmiana następuje w określonym kontekście poprzez określenie pożądanych celów długoterminowych, a następnie wsteczną identyfikację warunków, które muszą zaistnieć, by możliwa była realizacja tych celów. „W kontekście wpływu kultury teoria zmiany służy do ujednolicenia danej polityki z działaniami prowadzącymi do osiągnięcia pożądanych celów”, wyjaśnia Rausell Köster.
Korzyści z łączenia teorii z praktyką
Połączenie teorii i praktyki w tym obszarze jest możliwe właśnie dzięki projektowi MESOC. Prace nadal trwają, a w ramach projektu tworzone są powtarzalne, znormalizowane narzędzia i metody potrzebne do lepszego zrozumienia wpływu i skuteczności wprowadzenia danej polityki lub działania. Badacze pracują nad skonsolidowanym, zbieżnym modelem koncepcyjnym, który umożliwiłby wyjaśnienie związków przyczynowych między programami kulturalnymi, polityką i wpływem społecznym. Do innych ważnych osiągnięć projektu należy zaliczyć opracowanie aplikacji internetowej/mobilnej do oceny emocjonalnych i racjonalnych reakcji uczestników wydarzeń kulturalnych, stworzenie internetowej bazy danych zawierającej prace akademickie i literaturę odnoszącą się do społecznego wpływu kultury, a także przygotowanie geoprzestrzennej aplikacji do analizy tekstów oraz dostosowanej wyszukiwarki. „Te cenne i innowacyjne narzędzia technologiczne umożliwiają lepsze zrozumienie wpływu społecznego wywieranego przez kulturę i doświadczenia kulturowe”, dodaje koordynator. Mają również bezpośredni wpływ na krajobraz kulturowy kilku miast, w tym miast pilotażowych – Walencji i Jerez. „Obydwa miasta skorzystały już na wykorzystaniu narzędzi MESOC jako środków ułatwiających skuteczniejsze planowanie kulturowe”, podsumowuje Rausell Köster.
Słowa kluczowe
MESOC, kultura, polityka kulturalna, planowanie kulturowe, Nowy europejski program na rzecz kultury, narzędzia ilościowe, teoria zmiany, innowacje społeczne
