Przygotowanie nowego pokolenia ekspertów z zakresu chorób zakaźnych
Rosnąca populacja ludzi oraz liczba zwierząt gospodarskich, które mają wyżywić tę populację, a także wdzieranie się człowieka na naturalne siedliska dzikich zwierząt sprawiają, że zarówno ludzie, jak i zwierzęta stają się coraz bardziej podatni na patogeny zmieniające gospodarzy. Ponadto globalny handel i zmiana klimatu przyczyniają się do przenoszenia patogenów. „Ogniska chorób zakaźnych u zwierząt i ludzi pojawiają się niespodziewanie, jak to miało miejsce w przypadku Eboli w Afryce Zachodniej”, zauważa Lia van der Hoek, koordynator finansowanego ze środków UE projektu HONOURs. „Dlatego należy być przygotowanym na natychmiastową identyfikację czynnika wywołującego i ocenę jego potencjału patogennego dla zwierząt i ludzi”. Gotowość na tego typu zdarzenia wymaga wiedzy z wielu dziedzin. Z pomocą przychodzi projekt HONOURs, wspierany w ramach działania „Maria Skłodowska-Curie”.
Znane wirusy odzwierzęce
„Zespół projektu HONOURs postawił sobie za cel przeprowadzenie najwyższej jakości interdyscyplinarnego i ponadsektorowego szkolenia dla 15 naukowców na wczesnym etapie kariery w zakresie różnych aspektów nowych zakażeń wirusowych i zagrożenia wirusami odzwierzęcymi”, wyjaśnia van der Hoek. Zespół zajął się wirusami, które z dzikich zwierząt przechodzą na inne zwierzęta albo ze zwierząt – dzikich lub gospodarskich – na ludzi. „Istnieje wiele wirusów, które mogą dokonywać tego rodzaju przeskoków, z bardzo wysokim ryzykiem spowodowania u nowego gospodarza poważnej choroby. Naukowcy pracowali nad wirusami, które są znane ze swej zdolności do tego rodzaju przeskoków, takimi jak koronawirusy, flawiwirusy i buniawirusy”, mówi van der Hoek.
Innowacyjna sieć szkoleniowa MSCA
W badaniu wzięło udział 11 laboratoriów z 6 różnych krajów europejskich, które przodują w badaniu i charakteryzowaniu nowych wirusów. „Uczestników przeszkolono w zakresie najnowszych dostępnych w dziedzinie technik, od nowych testów diagnostycznych do modeli zwierzęcych po nowe techniki sekwencjonowania i zaawansowane sposoby hodowli tych wirusów – wszystko to ma duże znaczenie, gdy mamy do czynienia z wirusem, który jest dla nas nowy”, podkreśla van der Hoek. Ponadto przekazano fachową wiedzę teoretyczną dotyczącą wirusów zmieniających gospodarzy. W styczniu 2020 roku zespół projektu HONOURs rozpoczął również prace nad badaniem wirusa SARS-CoV-2. „Badacze natychmiast przystąpili do działania, sprawiając, by szybkie testy diagnostyczne oraz syntetyczne wirusy działały na nowe niepokojące warianty SARS-CoV-2. Badali, jak szybko może dojść do ponownego zakażenia SARS-CoV-2, dlaczego wirus chętniej od płuc atakuje nos oraz jaki model zwierzęcy zastosować”, dodaje van der Hoek. W ramach sieci każdy naukowiec prowadził również prace nad własnym tematem badawczym, np. choroby zakaźne i nanotechnologia, interakcje wirus–gospodarz w nabłonku dróg oddechowych czy wykrywanie i kwantyfikacja nowych wirusów, w celu obrony pracy i uzyskania stopnia doktorskiego.
Gotowość do działania na wypadek epidemii
„Rozwój 15 utalentowanych młodych badaczy, który był możliwy dzięki projektowi HONOURs, jest dla mnie kluczowym ogólnym wynikiem projektu. Są oni, lub stają się, ekspertami w swojej dziedzinie”, podkreśla van der Hoek. W dłuższej perspektywie ESR będą mogli skorzystać ze swoich grupowych powiązań i wzajemnej wiedzy, jeśli będą potrzebować porady lub współpracy. Van der Hoek podsumowuje: „Dorobek naukowy badaczy był niesamowity i imponujący. Naprawdę można zaobserwować ich rozwój, co ilustrują doskonałe publikacje, które znaleźć można na stronie internetowej projektu HONOURs”.
Słowa kluczowe
HONOURs, naukowcy na wczesnym etapie kariery, choroby zakaźne, wirusy odzwierzęce, charakterystyka ognisk wirusowych, sieć szkoleniowa, badacz na wczesnym etapie kariery
