Wsparcie dla Europy Środkowej i Wschodniej w realizacji zobowiązań energetycznych i klimatycznych
Państwa Europy Środkowo-Wschodniej pozostają w tyle w zakresie realizacji celów klimatycznych Unii Europejskiej w porównaniu z krajami Europy Zachodniej. Jedną z głównych przyczyn tego stanu rzeczy jest powolny rozwój planów działań na rzecz zrównoważonej energii i klimatu (SECAP) w poszczególnych gminach na terenie Europy Środkowo-Wschodniej. SECAP stanowi kompleksowy przegląd sytuacji energetycznej gminy oraz emitowanych przez nią gazów cieplarnianych, określa konkretne działania mające na celu redukcję emisji, precyzuje działania mające na celu ograniczenie zużycia energii, wytycza cele w zakresie wykorzystywania odnawialnych źródeł energii oraz przedstawia działania prowadzące do dostosowania gminy na wyzwania związane ze zmianą klimatu.
Budowanie potencjału na szczeblu lokalnym kluczem do sukcesu
Opracowywanie planów SECAP w krajach Europy Środkowo-Wschodniej postępuje w niezwykle wolnym tempie ze względu na braki świadomości i doświadczenia w zakresie zrównoważonego planowania energetycznego w gminach, które potrzebują wsparcia, specjalistycznej wiedzy oraz dostępu do odpowiednich materiałów i zasobów. Konieczna jest również realizacja działań informacyjnych oraz wprowadzania zmian w procedurach i procesach z myślą o dostosowaniu ich do szczególnych okoliczności występujących w regionie Europy Środkowej i Wschodniej, wynikających głównie z wyzwań historycznych i geograficznych. Rozwiązaniem tych problemów zajmuje się zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu CEESEU, który skupia 11 partnerów z Czech, Niemiec, Estonii, Chorwacji, Łotwy, Węgier, Austrii, Polski, Rumunii i Słowenii, zajmujących się budową potencjału organów administracji publicznej w zakresie opracowania planów SECAP. Głównym celem jest promowanie efektywności energetycznej, zrównoważonych źródeł energii, obniżania emisji dwutlenku węgla oraz lepszej zdolności adaptacji do zmieniającego się klimatu.
Angażowanie wszystkich podmiotów w ograniczanie skutków zmian klimatycznych i działania adaptacyjne
Partnerzy skupieni wokół projektu opracowują materiały i narzędzia szkoleniowe, które pozwolą na przekazywanie organom administracji publicznej wiedzy na temat opracowywania i wdrażania planów SECAP, uwzględniających szczególne uwarunkowania społeczności Europy Środkowej i Wschodniej. Przedstawiciele gmin dowiedzą się z nich jak nawiązywać kontakty z różnymi interesariuszami i nawiązywać współpracę z jednostkami rządowymi i samorządowymi na wszystkich szczeblach w celu opracowywania planów SECAP, a także otrzymają wskazówki na temat finansowania i realizacji zaplanowanych działań. Sieć CEESEU pozwoli na rozszerzenie komunikacji i współpracy między organami administracji publicznej w Europie Środkowej i Wschodniej oraz pozostałymi państwami członkowskimi Unii Europejskiej.
Nowy poziom realizacji zobowiązań klimatycznych i energetycznych
Sieć CEESEU wspiera ponadto działania Porozumienia Burmistrzów oraz innych podmiotów działających na szczeblu Unii Europejskiej, aby były w stanie lepiej zaspokajać potrzeby gmin Europy Środkowo-Wschodniej w zakresie opracowywania i wdrażania planów SECAP. Porozumienie Burmistrzów jest jedną z najważniejszych organizacji zajmujących się rozwojem miast na świecie. Dotychczas przeszło 11 000 władz lokalnych lub regionalnych w 55 krajach dobrowolnie zobowiązało się do realizacji celów klimatycznych i energetycznych Unii Europejskiej. Każda z tych jednostek musi opracować plan SECAP w ciągu pierwszych dwóch lat od przystąpienia do Porozumienia. Sygnatariuszy zachęca się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55 % do 2030 roku. W perspektywie długoterminowej zobowiązują się zaś do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 80 %. Projekt CEESEU, którego realizacja dobiegnie końca w październiku 2023 roku, już teraz zaowocował kilkoma ważnymi rezultatami. Eksperci przewidują, że dzięki podjętym działaniom uda się oszczędzić około 650 GWh energii, a przeszło 645 organów administracji publicznej w gminach Europy Środkowo-Wschodniej rozwinie swoje umiejętności. Projekt pozwoli także na lepsze dostosowanie krajowych i regionalnych strategii rozwoju z planami SECAP w 10 krajach biorących udział w projekcie CEESEU, a także usprawnienie krajowych i lokalnych działań w zakresie zrównoważonej energetyki i efektywności energetycznej. Dodatkowym rezultatem projektu będzie przyciągnięcie inwestycji w zakresie zrównoważonej energetyki i dostosowania do wyzwań zmiany klimatu o wartości przekraczającej 25 milionów euro.
Słowa kluczowe
CEESEU, SECAP, Europa Środkowa i Wschodnia, gmina, zmiana klimatu, Europa Środkowo-Wschodnia, Porozumienie Burmistrzów, administracja publiczna, plan działań na rzecz zrównoważonej energii i klimatu