Działania zmierzające do uwolnienia Afryki Zachodniej od problemu Eboli
Epidemia wirusa Ebola w Afryce Zachodniej w latach 2014–2016 była największym ogniskiem epidemicznym tej choroby od czasu jej odkrycia w latach 70. XX wieku. Epidemia, która dotknęła Gwinei, Liberii i Sierra Leone, pochłonęła ponad 11 300 ofiar śmiertelnych – więcej niż wszystkie poprzednie epidemie Eboli razem wzięte. Kolejne epidemie, które wybuchły dopiero w 2021 roku, podkreślają fakt, że zagrożenie jeszcze nie minęło, a potrzeba opracowania bezpiecznych i skutecznych szczepionek jest wciąż pilna. Aby pomóc w walce z tą chorobą, naukowcy wspierani w ramach finansowanych ze środków UE projektów EBOVAC1, EBOMAN i EBODAC ocenili bezpieczeństwo i skuteczność dwudawkowego schematu szczepienia przeciwko wirusowi Ebola opracowanego przez firmę Johnson & Johnson. Ich badania wykazały, że jest ono bezpieczne i dobrze tolerowane, a także wywołuje silną odpowiedź immunologiczną zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Odnośne prace opublikowano w czasopiśmie „The Lancet Infectious Diseases”. Badanie zostało przeprowadzone w Sierra Leone i składało się z dwóch etapów. W pierwszym etapie 43 osoby dorosłe po ukończeniu 18. roku życia otrzymały pierwszą dawkę szczepionki (Ad26.ZEBOV) w pierwszym dniu oraz dawkę uzupełniającą MVA-BN-Filo w 57. dniu. W drugim etapie badano rezultaty szczepień u 400 dorosłych i 576 dzieci w wieku od 1 do 17 lat, których zaszczepiono w taki sam sposób lub którym podano pojedynczą dawkę czterowalentnej szczepionki skoniugowanej przeciwko meningokokom, a następnie placebo w 57. dniu. Dawka przypominająca Ad26.ZEBOV podana uczestnikom fazy pierwszej dwa lata po pierwszej dawce, wywołała silną odpowiedź immunologiczną w ciągu 7 dni. Badanie to jest rzekomo pierwszym, w ramach którego zbadano bezpieczeństwo i odpowiedź immunologiczną tego dwudawkowego schematu szczepienia w regionie dotkniętym epidemią w latach 2014–2016. Jest to również pierwsze badanie oceniające jego wpływ na dzieci.
Wyniki, które ratują życie
„Badanie to stanowi ważny postęp w rozwoju schematu szczepienia przeciwko chorobie wirusowej Ebola dla dzieci i przyczynia się do przygotowania zdrowia publicznego na epidemie Eboli i reagowanie na nie”, mówi pierwszy autor badania dr Muhammed Afolabi z London School of Hygiene & Tropical Medicine (LSHTM) w komunikacie prasowym zamieszczonym w witrynie „ScienceBlog”. „Wyniki dowodzą, że ten schemat szczepienia ma potencjał, aby uratować wiele młodych żyć”. Wirus Ebola przenosi się na człowieka po raz pierwszy poprzez bezpośredni kontakt z krwią, płynami ustrojowymi i tkankami zakażonych zwierząt, najczęściej nietoperzy lub naczelnych. Następnie rozprzestrzenia się na inne osoby, gdy wejdą one w bezpośredni kontakt z płynami ustrojowymi osoby, która jest chora lub zmarła na tę chorobę. Przy średnim wskaźniku śmiertelności wynoszącym 50 % ta często śmiertelna choroba podczas epidemii w Republice Konga w 2003 roku osiągnęła oszałamiający poziom nawet 90 % śmiertelności. „Pomimo dodatkowych globalnych wyzwań związanych z COVID-19 nie wolno nam spowalniać wysiłków zmierzających do odnalezienia skutecznych sposobów zapobiegania epidemiom wirusa Ebola, a w przypadku wystąpienia – szybkiego ich powstrzymania. Szczepionki odgrywają kluczową rolę w osiągnięciu obu tych celów”, zauważa starsza autorka prof. Deborah Watson-Jones z LSHTM. Badania wspierane w ramach projektów EBOVAC1 (Development of a Prophylactic Ebola Vaccine Using an Heterologous Prime-Boost Regimen – Sofia ref.: 115854), EBOMAN (Manufacturing and Development for Rapid Access Ebola Vaccine (EBOMAN) – Sofia ref.: 115850), oraz EBODAC (Communication strategy and tools for optimizing the impact of Ebola vaccination deployment – Sofia ref.: 115847) są doskonałym przykładem takich działań. Więcej informacji: strona internetowa projektu EBOVAC strona internetowa projektu EBOMAN strona internetowa projektu EBODAC
Słowa kluczowe
EBOVAC1, EBOMAN, EBODAC, Ebola, wirus, choroba, szczepionka, odpowiedź immunologiczna, Afryka Zachodnia, ognisko epidemiczne, epidemia, Johnson & Johnson