Nowatorskie praktyki w kształceniu nowego pokolenia inicjatorów zmian
Europejskie systemy edukacji, które mają na celu wyposażenie młodych ludzi w pożądane na rynku pracy umiejętności, a w efekcie ograniczenie ubóstwa i wykluczenia społecznego, od niedawna muszą zmagać się z różnymi wyzwaniami, przede wszystkim cyfryzacją, problemami gospodarczymi i pandemią COVID-19. Choć trudno przewidzieć, na jakie umiejętności będzie zapotrzebowanie w przyszłości, czynniki społeczno-gospodarcze wskazują, że kluczowe znaczenie będzie miała przedsiębiorczość, innowacyjność, kreatywność, zdolność do rozwiązywania problemów, komunikacja i umiejętność pracy w grupie. Mając świadomość, że zmiany w systemach edukacji muszą opierać się na nowych metodach nauczania i uczenia się, zespół finansowanego przez UE projektu NEMESIS (Novel Educational Model Enabling Social Innovation Skills development) opracował model umiejętności w zakresie innowacji społecznych, który pomoże w kształceniu młodych inicjatorów zmian. Proponowana przez zespół metodologia partycypacyjna opiera się na technologiach o otwartym dostępie, które zwiększą dostęp do edukacji. „Dzięki opracowanym na podstawie przeprowadzonej we współpracy z nauczycielami analizie potrzeb praktycznym narzędziom i materiałom edukacyjnym innowacje społeczne zostaną włączone do programu nauczania”, mówi Aristidis Protopsaltis z Uniwersytetu Fryderyka Aleksandra w Erlangen i Norymberdze, koordynator projektu. „Badanie w warunkach rzeczywistych dowiodło skuteczności tego podejścia w rozwoju kompetencji gwarantujących produktywność i zaangażowanie obywateli”.
Kwalifikacje, treści i współpraca
Zespół projektu NEMESIS określił 13 kompetencji umożliwiających wdrażanie innowacji społecznych. Dzielą się one na trzy wzajemnie powiązane kategorie: rozpoznawanie możliwości w celu stworzenia wartości społecznej, budowanie współprac i nawiązywanie relacji w celu wprowadzenia zmian oraz podejmowanie konkretnych działań. „Nasze podejście opierało się na realizacji projektów we współpracy z uczniami w ramach »laboratoriów współpracy«. Zaangażowało się w nie ponad 100 innowatorów społecznych reprezentujących szerokie grono zainteresowanych stron, w tym organizacji non-profit, władz lokalnych, przedsiębiorstw, szkół, uniwersytetów i stowarzyszeń rodziców”, podkreśla Protopsaltis. Z pomocą partnerów konsorcjum, między innymi innowatorów społecznych, zespół projektu opracował otwartą platformę edukacyjną w zakresie innowacji społecznych oferującą chronioną przestrzeń roboczą do współpracy nad realizacją projektów i tworzeniem treści. Korzystając z odpowiednich narzędzi, uczestnicy wspólnie opracowują zasoby, takie jak moduły edukacyjne i strony na Wikipedii, w ramach projektów lub „laboratoriów” powstałych z inicjatywy nauczycieli i uczniów. Wymiana wiedzy i dokumentów odbywać się będzie za pośrednictwem wewnętrznego systemu mailowego i funkcji kalendarza. Uczniowie mogą zasięgać porad odpowiednich innowatorów i rozwijać zasoby cyfrowe internetowej społeczności, na przykład poprzez tworzenie filmów o historiach sukcesu. Platforma opiera się na otwartoźródłowym systemie zarządzania nauką typu o nazwie ILIAS i jest udostępniona za darmo w ramach licencji General Public License. Do tej pory skorzystało z niej 300 uczestników.
Wskaźniki sukcesu
Osiem szkół podstawowych i średnich z pięciu państw (Francji, Grecji, Portugalii, Hiszpanii i Zjednoczonego Królestwa) wzięło udział w pierwszym roku pilotażowym, w ramach którego realizowano 18 projektów. Szkoły stworzyły też 14 cyfrowych historii, które następnie udostępniły na platformie. Jednym z przykładów inicjatyw jest brytyjski projekt LEAF Centre, którego uczestnicy przeprowadzą renowację starego domu dozorcy w szkole Rockingham Junior and Infant School. Cała szkoła, a także przedstawiciele policji, rady miasta, kościoła i rodziców współpracują z architektem nad dostosowaniem budynku do potrzeb uczniów. Pozyskano już fundusze na rozpoczęcie prac. W drugi rok pilotażowy zaangażowało się, pośrednio i bezpośrednio, około 50 szkół i ponad 5 000 uczniów, ale wybuch pandemii niestety opóźnił prace. „Z tego względu musimy skupić się na internetowych aspektach laboratoriów współpracy i wdrażaniu nowych rozwiązań opracowanych w ramach projektu takich jak gra poważna dotycząca innowacji społecznych i celów w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz kompleksowy masowy otwarty kurs online dla nauczycieli”, dodaje Protopsaltis. Proponowany przez zespół projektu NEMESIS model może zachęcić młodych ludzi do zakładania nowych przedsiębiorstw, tworzenia organizacji trzeciego sektora lub inicjatyw społecznych, zwiększając zatrudnienie wśród młodych, a jednocześnie pomagając w budowaniu bardziej zrównoważonej i sprawiedliwej gospodarki. Zespół już próbuje przenieść metody opracowane w ramach projektu NEMESIS na inne obszary edukacyjne, etapy kształcenia i obszary geograficzne – wdrażane są one między innymi na uczelniach wyższych (projekt BUFSIE) oraz w szkołach podstawowych i średnich (projekt css-project.eu (Change Shaping Schools)). Z kolei laboratoria innowacji społecznych i kulturowych angażują sektor kulturowy i kreatywny w rozwój możliwości szkół w zakresie sztuki cyfrowej.
Słowa kluczowe
NEMESIS, edukacja, inicjator zmian, innowacje społeczne, przedsiębiorca, umiejętności, zatrudniać, młodzi
