Bliżej zrozumienia i ulepszenia stylów przywództwa
Skuteczne, etyczne i zorientowane na wartości przywództwo to klucz do sukcesu społecznego na wielu różnych płaszczyznach, od świata biznesu po wojsko i politykę. Podczas gdy umiejętny przywódca będzie potrafił łagodzić konflikty, jednoczyć swoich zwolenników oraz dbać o dobrobyt społeczeństwa i organizacji, złe przywództwo może prowadzić do katastrofalnych skutków. Celem finansowanego przez UE projektu LEADERPROFILE jest przedstawienie kompleksowego opisu obecnego status quo w badaniach nad negatywnymi formami przywództwa, w odniesieniu zarówno do ich przyczyn, jak i konsekwencji. Projekt ten, realizowany przy wsparciu działań „Maria Skłodowska-Curie”, poczynił pierwsze kroki w kierunku eksperymentalnych badań form przywództwa w warunkach laboratoryjnych, które w dłuższej perspektywie mają dostarczyć podstaw teoretycznych dla opracowania skutecznych i zrównoważonych działań wspierających przywódców w ich codziennych obowiązkach.
Badanie zachowań przywódczych w laboratorium
„Potrzeba zbudowania integracyjnych, innowacyjnych i refleksyjnych społeczeństw stała się obecnie ważniejsza niż kiedykolwiek wcześniej. Jednak nasze społeczeństwa mają szansę być na tyle refleksyjne, na ile refleksyjni są ich przywódcy”, twierdzi Franziska Emmerling, kierowniczka laboratorium Neurophysiological Leadership Lab na Uniwersytecie Technicznym w Monachium i koordynatorka projektu LEADERPROFILE. Claudia Peus, profesor zarządzania badaniami i nauką na tym samym uniwersytecie oraz kierowniczka projektu LEADERPROFILE, dodaje: „Europejscy przywódcy znajdują się pod dużą presją, zważywszy na szybkie zmiany, jakie niosą ze sobą globalizacja, migracja, kryzys gospodarczy i cyfryzacja”. Z uwagi na wszystkie te kwestie liderzy potrzebują wsparcia w procesie uczenia się trudnej sztuki, jaką jest dobra umiejętność autorefleksji. Jednak każde skuteczne i zrównoważone działanie mające na celu wsparcie przywódców musi być osadzone w solidnych ramach naukowych. Emmerling uważa, że przyszłe badania nad przywództwem „powinny wykorzystywać podejście oparte na wielu metodologiach, wychodząc poza badania metodą kwestionariuszy, i powinny obejmować eksperymentalne badania w laboratorium”. Zatem głównym celem projektu LEADERPROFILE było stworzenie instalacji doświadczalnych, które umożliwią prowadzenie eksperymentalnych badań nad przywództwem. Przywództwo to nie tylko działania lidera – na jego (nie)skuteczność wpływ mają też opinie zwolenników i ich reakcje na podejmowane działania. Zatem uczestnicy projektu LEADERPROFILE przyjrzeli się bliżej zjawisku postrzegania liderów przez społeczeństwo i temu, w jaki sposób różne rodzaje zachowań liderów wpływają na ich społeczny odbiór. W tym celu zespół zastosował podejście eksperymentalne i skupił się na analizie mechanizmów poznawczych i psychofizjologicznych prezentowanych przez zwolenników. W drodze kilku badań wykazano, że elementy implicytne i eksplicytne poznania odgrywają rolę istotnych czynników wpływających na postrzeganie skuteczności przywódców przez zwolenników.
Nowe technologie w badaniach na przywództwem
Aby rozszerzyć klasyczną metodologię badań eksperymentalnych, zespół projektu skorzystał w swoim laboratorium z pomocy innowacyjnych technologii, takich jak robotyka społeczna. „Najnowsze postępy technologiczne otworzyły przed naukowcami dostęp do robotyki społecznej. Coraz większe możliwości robotów w zakresie umiejętności i funkcji społecznych ogromnie zwiększają ich użyteczność w bardzo zaawansowanych obszarach badań”, zauważa Emmerling. Jak pokazują badania, ludzie są w stanie zaufać robotom i z nimi współpracować, w związku z czym zespół projektu LEADERPROFILE zdecydował się zbadać, w jaki sposób zwolennicy reagują na roboty w roli liderów prezentujących różne style przywództwa. Szkodliwe przywództwo ma bezpośrednie, globalne i trwałe skutki dla społeczeństwa, a mają one jeszcze bardziej dotkliwy wpływ na życie ludzi w dobie globalnej pandemii. „Musimy wspierać naszych przywódców, obejmując ich naszymi ramami naukowymi i opracowując dla nich oparte na dowodach modele pokazujące optymalne style przywództwa w czasie i w następstwie kryzysów – modele, które uwzględniają zarówno kwestie autorefleksji, jak i etyki”, podsumowuje Emmerling.
Słowa kluczowe
LEADERPROFILE, przywództwo, przywódcy, liderzy, zwolennicy, cyfryzacja, robotyka społeczna, roboty przywódcy
