Boeren helpen hun landbouwgrond vruchtbaar te houden
Het inkomen van boeren is voor een groot deel afhankelijk van de toestand van hun land. Vanwege intensieve productiesystemen is de bodemgezondheid een toenemende zorg in heel Europa. Het kan echter lastig zijn om informatie te vinden over specifieke problemen die invloed hebben op de bodem, en hoe deze problemen kunnen worden opgelost. Om deze kloof te overbruggen, heeft het door de EU gefinancierde project BEST4SOIL (Boosting 4 BEST practices for SOIL health in Europe) een netwerk opgezet voor het delen van kennis over bodemgezondheid. De nadruk ligt op goede praktijken om de bodem gezond en vruchtbaar te houden, en op het terugdringen van de verspreiding van bodemziekten en nematoden, minuscule rondwormen die zichzelf voeden met de wortels van planten. “Een internationaal team van wetenschappers heeft veel informatie voor praktisch gebruik vergaard. BEST4SOIL stelt deze kennis beschikbaar via video’s, informatiebladen en een hulpmiddel voor besluitvorming”, vertelt Harm Brinks, BEST4SOIL-coördinator en projectmanager van Delphy, het Nederlandse consultancybureau voor land- en tuinbouw dat het project host.
De juiste keuzes maken
Het hulpmiddel voor besluitvorming is een webinterface waar boeren en adviseurs gegevens over de locatie, bodem, gewassen en typen ziekteverwekkers of nematoden kunnen invoeren om een aanvraag te genereren. Op basis van deze aanvraag doorzoekt het systeem de gegevensbanken om de meest veelbelovende strategieën te identificeren. “Het systeem kan worden gebruikt als hulpmiddel voor risicoanalyse, om gezonde wisselteelt te bereiken en om maatregelen te selecteren waarmee de bodemgezondheid kan worden hersteld of problemen kunnen worden voorkomen”, legt Brinks uit. Wisselteelt is een van de meest efficiënte technieken om bodemziekten en plagen te beheersen. Om dit systeem optimaal te laten werken, moeten boeren dit nauwkeurig aanpassen aan de lokale omstandigheden. BEST4SOIL kan hen helpen te beoordelen welke gewassen ze in welke volgorde moeten telen en hoe wisselteelt het beste kan worden gecombineerd met andere beheerpraktijken.
Optimale werkwijze in de praktijk
Het project richt zich met name op vier praktijken die essentieel zijn voor bodemgezondheid: groenbemesting, compost, anaerobe bestrijding van bodemgebonden ziekteverwekkers (ASD) en (bio)solarisatie. “Compost en groenbemesters leveren organisch materiaal aan de bodem: ze vormen een belangrijke bron van voedingsstoffen die nodig zijn voor bodemvruchtbaarheid en biodiversiteit”, voegt Brinks toe. ASD en (bio)solarisatie helpen op hun beurt ziekten en parasieten te bestrijden: “Grote delen van de bodem zijn vervuild met nematoden en ziekteverwekkers die de opbrengst en kwaliteit van gewassen aantasten. Biologische beheersingsmaatregelen helpen de bodemgezondheid te herstellen door besmettingen te verwijderen.” Informatie en advies over het gebruik van deze praktijken worden via video’s en informatiebladen gedeeld op de website. Alle onlinebronnen, waaronder de inhoud van de gegevensbank, zijn beschikbaar gesteld in 22 EU-talen.
Praktijkwerkers verbinden
Het webplatform is slechts een van de kanalen waarmee het BEST4SOIL-netwerk contact onderhoudt met boeren. Bemiddelaars in 19 EU-landen en het Verenigd Koninkrijk organiseren lokale activiteiten, zoals bijeenkomsten, conferenties en workshops, en bieden zo trainingsmogelijkheden en stellen deelnemers in de gelegenheid om contact te leggen en ervaringen uit te wisselen. Uiteindelijk is het project erop gericht een praktijkgemeenschap op te zetten van telers, adviseurs, voorlichters en onderzoekers uit heel Europa. Het team hoopt het netwerk ook na de afsluiting actief te kunnen houden. “De projectpartners garanderen dat alle informatie ten minste vijf jaar beschikbaar blijft. Maar we werken aan een plan om dit veel langer online te houden”, merkt Brinks op. Samen met zijn collega’s verkent hij verschillende mogelijkheden, waaronder de integratie van enkele hulpmiddelen in een landbouwkundige gegevensbank die momenteel wordt ontwikkeld met ondersteuning door Horizon 2020.
Keywords
BEST4SOIL, bodemgezondheid, optimale werkwijze, bemesting, compost, anaerobe bestrijding van bodemgebonden ziekteverwekkers, ASD, (bio)solarisatie, solarisatie, wisselteelt, netwerk
