Dlaczego ludzie migrują?
Historia uczy nas, że migracje ludzi kształtowały kraje, przyczyniały się do mieszania ras, grup etnicznych i języków ludzi je zamieszkujących. Przykładowo Europę w postaci, jaką znamy obecnie, ukształtowały istotne ruchy migracyjne zachodzące w jej granicach i poza nimi. Tylko w 2018 roku do UE z krajów nienależących do Unii przyjechało około 2,4 miliona imigrantów, a jednocześnie 1,1 miliona osób wyjechało z UE. Ale dlaczego ludzie migrują? Badacze pracujący w Instytucie Badań nad Pokojem w Oslo starali się udzielić odpowiedzi na to pytanie, rozbijając je na dwie składowe. Po pierwsze co motywuje ludzi do migracji? Po drugie co sprawia, że te pragnienia przeradzają się w faktyczną migrację? Dzięki wsparciu z finansowanego ze środków UE projektu QuantMig badacze przeprowadzili pierwszy systematyczny przegląd literatury dotyczącej badań nad wpływem różnych czynników na podjęcie decyzji o opuszczeniu kraju bądź na pozostanie w nim.
Czynniki warunkujące i skutki
Przegląd literatury skupia się na 49 porównywalnych badaniach prowadzonych na podstawie ankiet rozpisanych wśród ogólnej populacji. Do określenia czynników warunkujących dążenia migracyjne ludzi oraz ich skutki wykorzystano metody analizy regresji wielorakiej. Łącznie wskazano 32 takie czynniki warunkujące. Znalazły się wśród nich przyczyny demograficzne i związane z sytuacją rodzinną, takie jak wiek, płeć czy stan cywilny, czynniki społeczno-ekonomiczne, takie jak posiadanie domu, status zawodowy czy dochód, oraz przyczyny definiowane na poziomie indywidualnym, takie jak poziom wykształcenia, dobrostan subiektywny oraz gotowość do podejmowania ryzyka. Pod uwagę wzięto również czynniki związane z krajem pochodzenia i społecznością, w tym wpływ jakości świadczonych w kraju usług publicznych, poziom korupcji i przemocy, natomiast do czynników związanych z migracją zaliczono historię migracji i powstałe sieci migracyjne, możliwość realizacji transferów pieniężnych czy postrzeganie miejsca docelowego. Skutki związane z każdym z czynników były klasyfikowane jako ujemne, dodatnie, nieznaczące lub mieszane (ostatnia kategoria pozwalała opisywać istotne efekty mające wpływ na decyzję w obie strony). Przykładowo, jak wyjaśniają autorzy badania, „status społeczno-ekonomiczny można mierzyć niezależnie za pomocą wskaźnika sytuacji majątkowej oraz subiektywnej ewaluacji. Jeśli jeden z tych parametrów ma wartość ujemną, a drugi można pominąć, efekt traktujemy jako ujemny. Natomiast jeśli jeden z czynników ma wartość ujemną, a drugi dodatnią, wypadkowy efekt klasyfikujemy jako mieszany”. Zespół odkrył także, że pewne czynniki warunkujące mają stały i spójny wpływ na problem, natomiast inne potrafią prowadzić do wyników sprzecznych lub nierozstrzygających. Dlatego też do wizualizacji wyników zespół wykorzystał nowatorskie metody prezentacji, które umożliwiły uwzględnienie zmian i wyjątków. Pośród czynników, które wyraźnie wpływały na dążenia migracyjne, co stwierdzono na podstawie znacznej liczby analiz, wyróżniały się młody wiek i powiązania z obecnymi lub niegdysiejszymi migrantami. Inne czynniki, takie jak niezadowolenie z usług publicznych, narażenie na kontakt z przemocą czy brak poczucia bezpieczeństwa, korupcja oraz gotowość do podjęcia ryzyka, jeszcze wyraźniej i w sposób bardziej jednoznaczny wspierają dążenia migracyjne, ale ponieważ nie są dobrze udokumentowane, zostały zaliczone do czynników mniej pewnych. Istotna część przeglądu przygotowanego w ramach projektu QuantMig (Quantifying Migration Scenarios for Better Policy) bazowała na obszernych źródłach poświęconych dążeniom migracyjnym, natomiast badania opisujące faktyczne przeniesienie tych dążeń w sferę realizacji okazały się znacznie mniej liczne. Ograniczona ilość dostępnych materiałów badawczych w tym zakresie sprawiła, że wyciągnięcie ogólnych wniosków było niemożliwe. Artykuł podsumowujący przegląd literatury przeprowadzony w ramach projektu QuantMig jest dostępny w serwisie „Medium”. Więcej informacji: Strona projektu QuantMig
Słowa kluczowe
QuantMig, migracja, migrować, czynnik, determinanta, skutek, przegląd literatury
