Zniwelowanie luki między innowacjami w zakresie dużych zbiorów danych i ochroną ich prywatności
Przy wartości szacowanej na 739 miliardów euro w samej UE, duże zbiory danych to wielki biznes. „Duże zbiory danych mogą na nowo zdefiniować sposób, w jaki prowadzimy biznes, badania naukowe i życie”, mówi Sabrina Kirrane, badaczka z Wiedeńskiego Uniwersytetu Ekonomii i Biznesu. „Potencjał ten pozostanie jednak w dużej mierze niewykorzystany, jeśli nie zajmiemy się powiązanymi z nim kwestiami ochrony danych”. Rozwiązanie problemu rozdźwięku między innowacjami w zakresie dużych zbiorów danych i ochroną ich prywatności jest głównym celem finansowanego przez UE projektu SPECIAL (Scalable Policy-awarE linked data arChitecture for prIvacy, trAnsparency and compLiance). „Naszym celem było opracowanie ram technicznych, które pozwolą obywatelom i organizacjom dzielić się większą ilością danych przy jednoczesnym spełnieniu wymogów ich ochrony”, wyjaśnia Kirrane, która pełni funkcję koordynatorki naukowej projektu. „W ten sposób pomagamy wyciągać nowatorskie i wartościowe wnioski ze współdzielonych danych”.
Bezpieczne wykorzystywanie i udostępnianie
Wykorzystując technologie sieci semantycznej i zasady linked data, rozwiązanie SPECIAL pozwala na pozyskanie zgody użytkownika w momencie zbierania danych. Rejestruje także zarówno dane, jak i metadane (np. zgodę, dane o zdarzeniach, kontekst) zgodnie z zasadami określonymi przez użytkownika. „SPECIAL umożliwia bezpieczne wykorzystywanie i udostępnianie danych osobowych nawet między różnymi firmami”, zauważa Kirrane. „W tym celu korzysta ze specyfikacji technicznych i zautomatyzowanego sprawdzania zgodności, pomagając w spełnieniu wymogów unijnego ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych w zakresie zgody użytkownika i przejrzystości”. Innymi kluczowymi cechami rozwiązania SPECIAL są interfejs użytkownika oraz pulpit nawigacyjny wspomagany informacjami zwrotnymi. Obie te cechy gwarantują, że ochrona prywatności w przypadku big data pozostaje zrozumiała i możliwa do kontrolowania dla osób, których dane dotyczą, administratorów i przetwarzających dane. „W trakcie realizacji projektu jednoznacznie potwierdziliśmy skuteczność rozwiązania pod względem efektywności, skalowalności i bezpieczeństwa – wszystkie te cechy są niezbędne do wspierania innowacji chroniących prywatność w środowiskach dużych zbiorów danych”, dodaje Kirrane. Szereg partnerów przemysłowych i organizacji prywatnych rozważa już wprowadzenie wielu z rozwiązań SPECIAL, do których można uzyskać dostęp poprzez stronę internetową projektu.
Znaczenie projektu po jego zakończeniu
Choć projekt dobiegł już końca, prace nadal trwają. Jego wyniki prezentowane są na licznych międzynarodowych konferencjach dotyczących tematyki big data i ochrony danych, a inicjatywa stała się inspiracją dla kilku projektów badawczych typu spin-off. Można tu wymienić między innymi finansowany przez UE projekt TRAPEZE, poświęcony rozwijaniu powstałych wcześniej innowacji, oraz projekty z zakresu badań podstawowych KnowGraphs i MOSAICrOWN. „Projekt SPECIAL wywiera znaczący wpływ na wiele różnych dziedzin, w tym prawo informatyczne, duże zbiory danych, ochronę prywatności danych i informatykę”, podsumowuje Kirrane. „Wpływ ten jeszcze się zwiększy za sprawą projektów spin-off i realizowanych aktualnie prac partnerów konsorcjum”.
Słowa kluczowe
SPECIAL, duże zbiory danych, innowacje, ochrona danych, dane