Rzucenie światła na nieobserwowalną premię terminową od obligacji państwowych w strefie euro
Kryzys finansowy oraz obecna pandemia koronawirusa postawiły przed Europejskim Bankiem Centralnym (EBC) nowe wyzwania. Aby ustabilizować rynki finansowe i stymulować wzrost gospodarczy, EBC przyjął niekonwencjonalne rozwiązania z zakresu polityki monetarnej, takie jak ujemne stopy procentowe oraz luzowanie ilościowe. W tym kontekście bardzo istotne jest dokładne zrozumienie sił odpowiadających za wahania stóp procentowych. Koncentrując się na jednym z dwóch głównych elementów stóp procentowych, projekt EUTERPE, realizowany dzięki wsparciu z działania „Maria Skłodowska-Curie”, wdrożył innowacyjny system opracowywania terminowych i rzetelnych szacunków dla „premii terminowej” od obligacji państwowych w strefie euro.
Rozdzielenie dwóch podstawowych elementów stóp procentowych
Krzywa rentowności obligacji państwowych jest wykorzystywana do prognozowania zmian we wzroście gospodarczym; jest też niezwykle ważna dla realizacji polityki monetarnej. Odpowiednia interpretacja informacji na temat krzywej zysku wymaga jednak rozdzielenia dwóch podstawowych elementów stóp procentowych: elementu oczekiwań oraz premii terminowej. Koordynator projektu EUTERPE, Andrea Berardi, wyjaśnia: „Element oczekiwania w rentowności odzwierciedla średnią obecnych i przyszłych przewidywanych stóp krótkoterminowych przez okres zapadalności zysku, zaś element premii terminowej stanowi dodatkowe wynagrodzenie, jakiego inwestorzy żądają, by utrzymywać obligacje długoterminowe zamiast szeregu obligacji krótkoterminowych, odzwierciedlając tym samym niepewność uczestników rynku dotyczącą przyszłych stóp procentowych. Rozróżnienie tych dwóch elementów jest niezwykle ważne dla bankierów z banków centralnych”. Celem projektu EUTERPE było objaśnienie premii terminowych od oczekiwanych przyszłych stóp procentowych. Naukowcy opracowali nowe narzędzie analityczne, które znajdzie wiele zastosowań wśród europejskich ustawodawców i przedstawicieli sektora finansowego. Badania przeprowadzone w ramach projektu wykazały, że zyski długoterminowe można podzielić na kilka elementów, z których każdy ma określoną wartość gospodarczą. Praktyczne narzędzie analityczne opracowane przez twórców projektu pomoże stworzyć szacunki dla wszystkich tych nieobserwowalnych zmiennych na podstawie danych rynkowych. „Można by powiedzieć, że »sprawia ono, że nieobserwowalne staje się widzialne« w strukturze terminowej stóp procentowych”, stwierdza Monica Billio nadzorująca projekt. W tym względzie zastosowanie metodologii EUTERPE może stanowić bardzo użyteczne narzędzie dla bankierów z banków centralnych podejmujących decyzje dotyczące polityki monetarnej.
Wyjątkowa europejska baza danych
Dodatkowo w ramach projektu opracowano system wskaźników obliczających narażenie obligacji państwowych w strefie euro na różne ryzyka. „Biorąc pod uwagę w szczególności wymiar europejski, techniki te mogą okazać się użyteczne na przykład w procesie tworzenia ustawodawstwa dla ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego lub opracowywania kompleksowego modelu przydzielania europejskich zasobów w kontekście nowego Planu działania dla unii rynków kapitałowych Komisji Europejskiej”, zauważa Berardi. Aby jak najszerzej rozpowszechnić wyniki badania, treści na stronie internetowej projektu zostały podzielone na trzy sekcje: sekcję naukową obejmującą uwagi techniczne, dokumenty robocze i publikacje; sekcję danych obejmującą możliwe do pobrania szacunki premii terminowej i oczekiwania dotyczące stóp procentowych dla krajów w strefie euro; oraz sekcję popularnonaukową. „Wszystkie te sekcje będą aktualizowane co miesiąc”, wyjaśnia Berardi, „dzięki czemu powstanie wyjątkowa baza danych, która może być użyteczna nie tylko dla decydentów politycznych, ale też dla inwestorów długoterminowych i badaczy. Może nawet stać się punktem odniesienia na poziomie europejskim”.
Słowa kluczowe
EUTERPE, premia terminowa, stopy procentowe, obligacje państwowe, krzywa rentowności, Europejski Bank Centralny, strefa euro, inwestorzy długoterminowi
