Karadeniz araştırma topluluğu bir araya geliyor
Antik Yunanlılardan bu yana iletişim rotası olarak kullanılan Karadeniz, ülkeleri birbirine bağlamaya devam ediyor. BLACK SEA HORIZON (Enhanced bi-regional STI cooperation between the EU and the Black Sea Region) proje müdürü Martin Felix Gajdusek (Avusturya Centre for Social Innovation – Sosyal İnovasyon Merkezi (ZSI), “Karadeniz, Avrupa’nın bitiş noktasını gösteren Atlantik’e benzemiyor." diye konuşuyor. “Burası, bölgedeki ülkeleri birbirine yakınlaştıran ortak bir Avrupa kaynağı. Tüm bu ülkeler, çevresel bozulma, kaynak verimliliği, su tedariki, atık su arıtma ve bir ulaşım koridoru olarak denize erişim gibi benzer zorluklardan etkileniyor.” Burası aynı zamanda jeopolitik gerilimlerin de yaşandığı bir bölge. Bu nedenle, bilim ve teknolojiye yönelik ortak hedefler, bölgesel politik ve aynı zamanda sürdürülebilir ekonomik ortak kalkınmayı desteklemeye yardımcı olabilir.
Ortak öncelikleri belirleme
Bu doğrultuda, bilim, teknoloji ve inovasyon (STI) alanlarında bölgesel işbirliğini teşvik etmek üzere, 2015 yılında BLACK SEA HORIZON projesi hayata geçirildi. Gajdusek, “Bölgede 500.000 araştırmacı, 1500 üniversite ve yaklaşık 3000 araştırma enstitüsü bulunuyor." diye ifade ediyor. “Finans kuruluşları arasındaki gelişmiş koordinasyonun yanı sıra, araştırmacıların AB fonuna erişmesi için sunulan desteğin artması sayesinde, ortaklaşa olarak çok daha fazlasını başarabileceğimizi hissettik.” Daha önceki Black Sea ERA-Net projesi, ülkeler arası araştırma işbirliğini iyileştirmenin temellerini atan bir proje oldu. Bu iyileştirme, tüm Karadeniz ülkelerindeki ve bazı AB Üye Devletlerindeki finans kuruluşlarını, bakanlıkları ve araştırmacıları birbirine bağlayan BLACK SEA HORIZON projesi ile daha da pekiştirildi. Gajdusek, “Projenin esas temeli, STI diyaloğunun önünü açmaktı." diye ekliyor. “Amacımız, böylesi bir stratejik araştırma gündemi oluşturmak değil, işbirliğini teşvik edecek somut eylemler belirlemekti.” Başlangıç olarak, sürdürülebilir tarım, su kaynağı verimliliği ve uygulamalı kimya ile akıllı materyaller olmak üzere, tüm Karadeniz ülkeleri ile bağlantılı üç temel tematik alan belirlendi. Gajdusek, “Bu alanlar, yeterli kapasiteye sahip ve daha yoğun bir araştırma işbirliğine açık olan tüm ülkeler için son derece önemli." diye ekliyor. “Örneğin, Gürcistan, Moldova ve Ukrayna, ekin yetiştiriciliğini iyileştirmek için çalışıyor. Ermenistan, Azerbaycan ve Bulgaristan’daki bilim adamları, detoksifikasyon yoluyla toprağın su kalitesinin iyileştirilmesi konusunda ilerlemeler kaydetti. Rus bilim adamları, yakıt hücreleri için yeni membranlar oluşturma alanında çığır açıyorlar.” Bölgesel endüstriyel araştırma kümelerinin (tamamlayıcı becerilere ve ortak ilgi alanlarına sahip kurumlar ve işletmeler) geliştirilmesine yönelik kılavuzlar hazırlandı. Araştırma ve geliştirme sürecine dahil olan paydaşlar, araştırma yatırımlarının nasıl daha iyi koordine edilebileceğini tartışmak üzere çalıştay ve konferanslarda bir araya geldi. Gajdusek, “Güven oluşturmak, jeopolitik farklılıkları kapatmak açısından son derece önemliydi." diye açıklıyor. “Ayrıca, AB ile birlikte Karadeniz ülkelerindeki araştırmacıları mobilite konusunda daha fazla teşvik etmenin yollarını da araştırdık.”
Araştırma becerilerini artırma
Proje, Karadeniz ülkelerini doğrudan AB finansmanlı projelere katılmaya teşvik etmeyi başardı ve Black Sea CONNECT gibi yeni işbirliği projelerine ilham verdi. Projenin başladığı tarihten bu yana, AB üyesi olmayan Karadeniz ülkelerindeki partnerleri kapsayan proje tekliflerinin sayısında en az % 10 artış oldu. Bir Horizon 2020 Yaz Okulu, AB üyesi olmayan Karadeniz ülkelerinden 25 genç araştırmacıyı başarıyla eğiterek, onları gelecekteki AB destekli araştırma projelerine katılmaya hazırladı. Proje, aynı zamanda partner ülkelerdeki en az 30 farklı araştırma tabanlı endüstriyel grubu da başarıyla belirledi. Karadeniz bölgesinden yaklaşık 15 endüstriyel grup yöneticisine eğitim verildi ve AB Üye Devletlerindeki yöneticilerle iletişim kurmaları sağlandı. Bölgede Azerbaycan, Bulgaristan, Gürcistan, Moldova, Romanya, Rusya, Türkiye ve Ukrayna’daki partnerler de dahil olmak üzere 19 partnerden oluşan ortaklık, bölgedeki genç araştırmacılar için de yeni kapılar açtı. Koordinatör, “Gelecek nesilleri değişimin itici gücü olmaya teşvik etmek için yeni fırsatlar yaratmak istedik." diye ifade ediyor. “Bunun gerçekleşmesi için, araştırmacıların rolünün ve araştırmanın yönünün daha net belirlenmesi gerekiyor.” Gajdusek de bu alanda umut verici gelişmeler görüyor. “Örneğin Moldova, bilim ve teknoloji finansman sistemini yeniden yapılandırdı ve bunun için özel bir temsilcilik kurdu." diye ekliyor. “Gürcistan’da artık sosyal inovasyon alanında ve araştırmanın buna nasıl katkıda bulunabileceği konusunda daha fazla farkındalık mevcut. Bu gerçekten hiç bitmeyen bir süreç.”
Keywords
BLACK SEA HORIZON, işbirliği, su, çevresel, ulaşım, sosyal inovasyon, finansman, koordinasyon, endüstriyel, araştırma