Walka z rakiem przy pomocy immunoterapii
Immunoterapia okazuje się potężnym narzędziem do walki z rakiem, dającym szansę na nieosiągalne wcześniej 5-letnie wskaźniki przeżycia pacjentom z przerzutami. Problem stanowi jednak fakt, że przeszło połowa wszystkich chorych nie reaguje na leki immunoterapeutyczne, przez co pozostaje im niewiele opcji leczenia. Finansowany przez Unię Europejską projekt STI-001 skupiał się na rozwoju nowych metod immunoterapeutycznych ukierunkowanych na szlak STING (STimulator of INterferon Genes). Mają one na celu pobudzenie układu odpornościowego oraz wywołanie silnej i trwałej reakcji przeciwnowotworowej bez konieczności stosowania zindywidualizowanych metod. Organizatorem projektu była francuska firma biotechnologiczna Stimunity, która pozyskała wcześniej 2 miliony euro na założenie spółki Portage Biotech. Celem projektu STI-001 było potwierdzenie możliwości wprowadzenia na rynek pierwszego z potencjalnych leków. „Pomysł polega na wyszkoleniu układu odpornościowego w wykrywaniu raka i jego niszczeniu”, mówi Sylvain Carlioz, koordynator projektu, a także dyrektor generalny Stimunity. „Immunoterapia daje bardzo obiecujące rezultaty, ale głównym wyzwaniem jest dziś znalezienie sposobu na to, aby 100 % pacjentów reagowało na ten rodzaj leczenia”. Główną przeszkodą dotyczącą immunoterapii jest to, że komórki nowotworowe są bardzo podobne do zdrowych komórek ludzkiego organizmu, co utrudnia wykrywanie ich przez układ odpornościowy, zwłaszcza że ten ostatni jest już osłabiony u pacjentów z przerzutami. Kandydat na lek firmy Stimunity, STI-001, ma na celu wywołanie odpowiedzi immunologicznej, która będzie celować we wszystkie komórki nowotworowe. „Jeśli szlak STING zostanie aktywowany zbyt mocno, dochodzi do silnego stanu zapalnego, który nie jest specyficzny dla raka”, wyjaśnia Carlioz. „Ale jeśli uda się go aktywować w odpowiedni sposób, można wygenerować silną i trwałą odpowiedź przeciwnowotworową”, dodaje. W tym celu firma Stimunity wykorzystuje wirusopodobne cząsteczki zawierające czynnik, który pobudza układ odpornościowy poprzez szlak STING. Cząsteczki te przenikają do węzłów chłonnych, gdzie lek wywołuje dalszą reakcję immunologiczną. Węzły chłonne są głównym organem kolonizowanym przez komórki nowotworowe, więc umożliwia to ukierunkowaną odpowiedź na raka. „Zaletą tego podejścia jest to, że nie musimy przenosić antygenu nowotworu”, mówi Carlioz. „To istotne, ponieważ są one specyficzne dla każdego pacjenta, bardzo złożone oraz drogie w produkcji”. Projekt otrzymał wsparcie ze środków unijnego programu „Horyzont 2020”. Mimo że dofinansowanie to było niewielkie w porównaniu z innymi źródłami, Carlioz przekonuje, że było ono kluczowe dla zwiększenia rozpoznawalności firmy: „Przejście naboru wśród projektów z całej Europy jest bardzo trudne, a dla nas była to dźwignia, która pomogła w zdobyciu kolejnej transzy kapitału”. Długoterminowym celem firmy jest opracowanie szeregu produktów z zakresu immunoterapii przeciwnowotworowej w oparciu o opracowane przez nią cząsteczki wirusopodobne oraz zajęcie pozycji wiodącego dostawcy tego rodzaju środków immunoterapuetycznych. W perspektywie krótkoterminowej firma Stimunity planuje dopracować produkcję cząsteczek wirusopodobnych i wystąpić o finansowanie w ramach fazy II ze środków unijnych, aby wprowadzić STI-001 do badań klinicznych. Carlioz dodaje, że środki publiczne mają kluczowe znaczenie dla wspierania takich przedsięwzięć: „Są one wysoce ryzykowne, skomplikowane i nie dają prostych rezultatów. Do tego cała procedura jest niezwykle czasochłonna. Środki publiczne są kluczowe dla złagodzenia nieoczekiwanych trudności związanych z badaniami i rozwojem”.
Słowa kluczowe
STI-001, stymulacja, odporność, cząsteczka wirusopodobna, wirus, cząsteczka, STING, limfa, rak, immunoterapia
