Nieuwe app beoordeelt bodemkwaliteit en maakt duurzamere landbouw mogelijk
Landbouw vormt ontegenzeggelijk de basis voor een georganiseerde en gevestigde samenleving. Het herinnert ons er echter ook voortdurend aan hoe niet-duurzaam onze huidige productiemodellen zijn. Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) kan de bovenlaag – waarin we 95 % van ons voedsel verbouwen – wereldwijd binnen 60 jaar verdwenen zijn. Als het zover komt, heeft de natuur er 1 000 jaar voor nodig om deze laag te herstellen. En alsof dat nog niet alarmerend genoeg is, zijn veel vragen met betrekking tot het creëren van een duurzamer model voor landbeheer nog steeds niet beantwoord. Zo weten we bijvoorbeeld niet welke bodemkenmerken kunnen worden gebruikt als betrouwbare tekenen van verbetering in bodemkwaliteit. En als onderzoekers iets vinden dat werkt, wordt hierop vanuit beleidsvormers vaak geen actie ondernomen en ontbreekt het aan steun door belanghebbenden omdat niet de hele waardeketen al vanaf het prille begin bij het proces betrokken is. “De burgemeester van een Franse stad vertelde eens dat hij uitsluitend informatie nodig had om de bodem te beschermen”, merkt Luuk Fleskens, hoofddocent Sustainable Land Management aan Wageningen University op. “Daarom hebben we besloten om het project iSQAPER (Interactive Soil Quality Assessment in Europe and China for Agricultural Productivity and Environmental Resilience) op te zetten. Dit is erop gericht op wetenschap gebaseerde, eenvoudig toepasbare en kosteneffectieve tools te bieden om de bodemkwaliteit en -werking te beoordelen.”
Betrouwbare aanbevelingen binnen handbereik
Met de betrouwbare kennis en gegevens die door iSQAPER worden aangeleverd, kunnen landgebruikers de kwaliteit van hun bodem beoordelen en op basis hiervan goed geïnformeerde beslissingen nemen ten aanzien van het gebruik hiervan. Hiervoor kunnen ze SQAPP downloaden, een iOS- en Android-app voor bodemkwaliteit. De app is ontwikkeld, getest, geëvalueerd en verbeterd door boeren, wetenschappers, praktijkwerkers, aanbieders van landbouwdiensten en beleidsmakers. “SQAPP biedt gratis toegang tot bodemkaarten en gegevens voor elke gewenste locatie. Het beoordeelt de meest waarschijnlijke bedreigingen voor de status van de bodemkwaliteit en biedt gericht advies voor het verbeteren hiervan. Gebruikers kunnen bovendien de gegevensbanken raadplegen en lokale gegevens uploaden om onze analyse en aanbevelingen te verfijnen”, legt Fleskens uit. Het projectteam heeft de app gevuld met waardevolle gegevens, dankzij 14 onderzoekslocaties verspreid over Europa en China. In Europa konden ze profiteren van zeer uiteenlopende bodem- en klimaatomstandigheden binnen een algemene EU-context, om het probleem van de teruggang in bodemkwaliteit en het beperken van de gevolgen hiervan aan te pakken. Toegang tot China werd verkregen via de EU-China Task Force on Food, Agriculture and Biotechnology (FAB), die in 2013 werd opgericht. “Onze vier onderzoekslocaties daar bevinden zich in heel andere bodem- en klimaatomstandigheden dan we in Europa konden vinden. Toch heeft men daar te maken met soortgelijke problemen op het gebied van bodemkwaliteit en -beheer”, vertelt Fleskens. Het project identificeerde in totaal 138 verschillende landbouwbeheerpraktijken en testte de invloed hiervan op de bodemkwaliteit in acht verschillende klimaatzones en 32 mogelijke landbouwsystemen. Ongeacht de context en locatie geldt voor alle belanghebbenden kostbaar advies. Zo concentreerden Fleskens en zijn team zich op Kreta op vergelijkingen tussen conventionele bodembewerking, geen bodembewerking in combinatie met bestrijdingsmiddelen, en geen bodembewerking en geen bestrijdingsmiddelen. De invloed van elke combinatie op bodemerosie en verlies van organisch materiaal – de belangrijkste bedreiging waarmee boeren op het eiland te maken hebben – werd geanalyseerd en vergeleken met alternatieven. Behalve SQAPP ontwikkelde het projectteam tevens een toolkit voor beleidsmakers, onderzoekers en landbeheerders die de bodem op lokale, regionale of continentale schaal willen monitoren en beoordelen. Op de lange termijn verwacht het team een belangrijke overgang naar geschikte landbouwbeheerpraktijken. Zo zijn in Portugal, waar boeren hun ervaringen delen met een multidisciplinair publiek, uitgebreide discussies ontstaan over landbouwpraktijken in het land.
Keywords
iSQAPER, bovenlaag, bodemkwaliteit, beheerprakijk, duurzaamheid, bodembewerking, bestrijdingsmiddelen, beoordeling van bodemkwaliteit
