Komunikacja pomiędzy naukowcami a obywatelami dostarcza wiedzy, a nie tylko suchych faktów
Wiadomości i opinie mkną autostradą informacyjną z ogromną prędkością. Biorąc jednak pod uwagę to, że wszystkie informacje dostarczane są drogą internetową, za pośrednictwem mediów społecznościowych i kanałów informacyjnych, w postaci publikacji naukowych oraz w formie drukowanej, jedna ze stypendystek programu działania „Maria Skłodowska-Curie” postanowiła się dowiedzieć, ile tak naprawdę wiemy o sprawach, które najbardziej nas dotyczą. Chcąc uzyskać odpowiedzi na pytania związane ze wszechobecnym kryzysem wywołanym pandemią COVID-19, dr Federica Bressan zajmująca się projektem DaphNet zwróciła się do dr Maíry Aguiar, stypendystki działania „Maria Skłodowska-Curie”, która pracuje nad projektem COMPLEXDYNAMICS-PHIM. W trakcie 22 minutowego wywiadu, zanurzają się one w nasze doświadczenia związane z życiem podczas pandemii. Dr Aguiar wyjaśnia, w jaki sposób rozszerzał się zakres badań prowadzonych w ramach projektu COMPLEXDYNAMICS-PHIM i jej rola w jego realizacji: „Zaproszono mnie do udziału w zespole tworzącym modele danych w Kraju Basków, abym mogła pomóc baskijskim władzom oraz kadrze zarządzającej publiczną służbą zdrowia zrozumieć reakcje społeczeństwa na pandemię COVID-19”. Mimo że badaczka ma świadomość tego, że każdy kraj czy nawet region posiada własny zespół odpowiedzialny za modelowanie danych oraz, że każdy scenariusz postępowania epidemiologicznego może być inny, podkreśla, że celem naukowców jest „wymiana wiedzy i czerpanie z doświadczeń także innych regionów”. Jednym z wartych uwagi przykładów takiego podejścia jest strona internetowa prezentująca model postępowania epidemiologicznego SHARUCD. Zawiera on mnóstwo informacji na temat choroby COVID-19 przeznaczonych zarówno dla osób zarządzających służbą zdrowia, jak i dla obywateli. Dr Aguiar jest również autorką poświęconego tej tematyce, powszechnie dostępnego artykułu, który został niedawno opublikowany na portalu „PLOS ONE”.
Polityka, opieka zdrowotna i kwestie społeczne
Słuchając dalej wywiadu, dowiadujemy się, w jaki sposób rezultaty projektu COMPLEXDYNAMICS-PHIM i współpraca wspomagają pracę decydentów. Badaczka opowiada także o odporności stadnej i ochronie poprzez szczepienia. Dr Bressan porusza następnie temat przedstawiania pandemii w mediach, mówiąc: „Wyobrażam sobie, jak »okropnie« musiałaś się czuć, oglądając wiadomości i widząc ten chaos, bo przecież media odgrywają bardzo ważną rolę – mogą albo minimalizować poczucie zagrożenia, albo siać panikę, co pewnie znajdzie też swoje odzwierciedlenie w twoim modelu danych. Jak oceniasz pracę, jaką wykonały media w związku z COVID-19?” W ocenie dr Aguiar „pandemia COVID-19 przyniosła z sobą to, co najlepsze i to, co najgorsze (…) ludzie się uczą, pomagają sobie nawzajem, a przede wszystkim słuchają opinii innych i zaczynają interesować się nauką, a to jest bardzo ważne”. Przy czym, jak dodaje badaczka, panuje duża dezinformacja i pojawia się wiele nieporozumień, co sprawia że „osobie bez wiedzy eksperckiej bardzo trudno jest odróżnić informacje prawdziwe od fałszywych”. Dr Bressan przechodzi do kolejnego aspektu postępującego kryzysu zdrowotnego – jego wpływu nażycie domowników. Oprócz szybkiego tempa zmian, jakie wiąże się z wykonywaną przez nią pracą, dr Aguiar mówi też o wyzwaniach związanych z opieką nad dwójką dzieci, którą dzieli z mężem, fizykiem, również pracującym nad modelami danych. „Aby móc nadal prowadzić badania, musieliśmy zdecydować się na pracę w nocy (…) To bardzo wyczerpujące, ale jednocześnie stanowi dla nas dobrą okazję do tego, by w tym niezwykle trudnym czasie przyczynić się do rozwoju nauki”.
Wiedza, nie tylko same informacje
Kontynuując swój wywód, we wpisie zatytułowanym „How an interview on COVID-19 made me think about science communication” („Jak wywiad na temat COVID-19 skłonił mnie do zastanowienia się nad kwestią komunikowania treści naukowych”), zamieszczonym na blogu Stowarzyszenia Stypendystów programu działania „Maria Skłodowska-Curie”, dr Bressan zwraca uwagę na znaczenie jakości informacji, które otrzymujemy, oraz na to, czy odwołują się one do naszej sfery emocjonalnej, czy też racjonalnej. „Komunikacja treści naukowych nie do końca spełnia swoją rolę, jeżeli niczego cię nie uczy”, stwierdza badaczka. Nie ulega wątpliwości, że dobrze komunikowane treści naukowe powinny nam dostarczać raczej „»wiedzy« niż faktów” oraz powinny udzielać odpowiedzi na pytania o to, „jak należy się zachowywać w obecnej sytuacji”. Więcej informacji: strona projektu DaphNet strona projektu COMPLEXDYNAMICS-PHIM
Słowa kluczowe
DaphNet, COMPLEXDYNAMICS-PHIM, COVID-19, nauka, komunikacja, rodzicielstwo, ustawodawstwo, szczepionka, koronawirus