Polityka i dynamika rzymskiego systemu handlowego: co tak naprawdę wiemy?
Badania historii starożytnej opierają się na rozumowaniu abdukcyjnym, a ich rozwój uzależniony jest od możliwości negowania, testowania i podważania wcześniejszych hipotez. Na przestrzeni lat naukowcy zaproponowali różne hipotezy wyjaśniające organizację systemu handlowego w Cesarstwie Rzymskim. Badanie dotyczące gospodarki żywnościowej stanowi przedmiot jednej z najważniejszych debat między specjalistami w tej dziedzinie. Hipotezy te mają jednak charakter spekulatywny i trudno jest poddać je podważyć ze względu na brak formalnych modeli, które umożliwiłyby analizę dostępnych danych.
Przezwyciężenie tego ograniczenia
„Głównym założeniem projektu EPNET było wykorzystanie formalnych narzędzi umożliwiających podważenie istniejących hipotez dotyczących rzymskiej gospodarki, aby zrozumieć, które produkty, i w jakich okresach, były dystrybuowane w poszczególnych regionach geograficznych”, wyjaśnia José Remesal, koordynator projektu EPNET, dodając: „Chcieliśmy również określić rolę różnych podmiotów politycznych i gospodarczych w kontrolowaniu produktów i sieci handlowych”. Aby znaleźć odpowiedzi na te pytania, interdyscyplinarny zespół badawczy pracował nad stworzeniem innowacyjnych ram umożliwiających badanie politycznych i ekonomicznych mechanizmów charakteryzujących dynamikę systemu handlowego w czasach Cesarstwa Rzymskiego.
Prace w projekcie EPNET
Projekt EPNET skupił się na badaniu epigrafów i amfor ze zbioru danych CEIPAC, należących do najbardziej dokładnych archeologicznych i historycznych znaczników semantycznych, jeśli chodzi o system handlowy Cesarstwa Rzymskiego. Dało to projektowi EPNET możliwość dołączenia do sieci www.eagle-network.eu (Eagle Network). „W szczególności badanie dotyczyło rozwoju ontologii dziedziny, publikacji semantycznej bazy danych CEIPAC oraz jej integracji z szeregiem istniejących zbiorów danych z wykorzystaniem dostępu do danych ontologicznych i podejścia integracyjnego”, tłumaczy Remesal. Wykorzystując to podejście, stworzono również www.romanopendata.eu (portal semantyczny). „Ten element był szczególnie innowacyjny, ponieważ połączył podejście semantyczne z technologiami wizualizacji danych w celu wspierania badań opartych na danych i wykrywania wzorców”, dodaje Remesal. Dodatkowo w badaniach nad Cesarstwem Rzymskim wybrano szereg biegunów/punktów paradygmatycznych, aby uzyskać ogólny obraz epoki. Jak mówi Remesal, były to: „Colonia Ulpia Traiana: Xanten (Niemcy), Mutina, Pompeje oraz Monte Testaccio w Rzymie, stoli Cesarstwa”. Remesal dodaje ponadto: „Opublikowaliśmy również kilka książek i artykułów, a także stworzyliśmy interdyscyplinarne środowiska”.
Dalsze plany
„Zidentyfikowaliśmy nowe wyzwania dotyczące naszych badań. Bezpośrednim rezultatem był nasz udział w projekcie ARIADNEplus, którego celem jest zastosowanie systemu ontologicznego i połączenie w ten sposób wielu baz danych dotyczących historii i archeologii świata klasycznego”, twierdzi Remesal. Ponadto, analiza epigrafik i amfor, stanowiąca punkt wyjścia dla badań EPNET, stworzyła potrzebę spojrzenia na te artefakty z nowych perspektyw. Naukowcy projektu EPNET, wykorzystując innowacyjne metody analizy opracowane w ramach projektu, mają również w planach przygotowanie studium analizującego cechy zajmujące się handlem żywnością oraz nowe perspektywy.
Słowa kluczowe
EPNET, hipotezy, system handlowy Cesarstwa Rzymskiego, zbiór danych CEIPAC, portal semantyczny
