Nowa szczepionka przeciwko chorobie pneumokokowej
Choroba pneumokokowa atakuje głównie dzieci i osoby młode. Obecne szczepionki działają na najpowszechniejsze odmiany bakterii wywołującej chorobę, dwoinkę zapalenia płuc. Każdego roku dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae) zabija pół miliona dzieci w wieku poniżej 5 lat i jest wiodącą przyczyną zgonów związanych z zapaleniem płuc na całym świecie. Unijne wsparcie zaoferowane w ramach projektu PnuBioVax umożliwiło firmie ImmunoBiology Ltd (ImmBio) przeprowadzenie studium wykonalności odnoszącego się do wprowadzenia na rynek opracowanej przez firmę szczepionki PnuBioVax (PBV). PBV opracowano, by chronić populację przed chorobą pneumokokową. Szczepionkę przetestowano w badaniu klinicznym fazy I z udziałem ludzkich uczestników, w trakcie którego wykazano, że jest ona bezpieczna i potrafi aktywować układ odpornościowy. PBV udostępniono niedawno na zasadzie licencji największemu chińskiemu producentowi szczepionek, firmie CNBG będącej częścią spółki Sinopharm, która zajmuje się dopracowywaniem szczepionki i wprowadzaniem jej na chiński rynek.
Szczepionka imituje naturalną odporność
Obecnie stosowane szczepionki, szczególnie polisacharydowe szczepionki skoniugowane, bardzo skutecznie zapobiegają chorobie wywoływanej przez odmiany zawarte w szczepionce, odnotowano jednak wzrost zakażeń odmianami, których szczepionki nie zawierają. Według Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) od 2014 roku stale wzrasta liczba zachorowań na chorobę pneumokokową. W 2017 roku w samej Unii Europejskiej odnotowano 23 886 przypadków. Szacuje się, że 70–75 % tych przypadków było spowodowanych odmianami niezawartymi w obecnie stosowanych szczepionkach. PBV opracowano, wykorzystując szczep dwoinki zapalenia płuc (TIGR4) zawierający toksynę o nazwie pneumolizyna (Ply), która odgrywa ważną rolę w wirulencji choroby. Nawet bez aktywacji pozostaje ona immunogenna. W procesie produkcji bakterie poddaje się naciskom podobnym do tych, jakich doświadczają w ludzkim organizmie. Powoduje to zwiększenie produkcji wspólnych białek. Reakcja ta zachodzi w przypadku wszystkich odmian bakterii związanych z wirulencją choroby. Następnie bakterie są zabijane, zaś białka z ich powierzchni – pozyskiwane i oczyszczane. W ten sposób uzyskuje się szczepionkę mającą chronić przed wszystkimi odmianami bakterii. Szczepionkę przetestowano w badaniu klinicznym fazy I prowadzonym metodą podwójnie ślepej próby, w ramach którego zrandomizowano 36 uczestników (w wieku od 18 do 40 lat). Otrzymali oni trzy dawki PBV w odstępie 28 dni, w jednej z trzech dawek (50, 200 lub 500 µg) lub placebo. Badanie wykazało brak poważnych zdarzeń niepożądanych oraz wyłącznie powszechne systemowe zdarzenia niepożądane powiązane ze szczepionkami, takie jak łagodne reakcje w miejscu wstrzyknięcia. Szczepionka wywołała reakcję zależną od dawki, aktywując silnie przeciwciała działające przeciwko czynnikom wirulencji dla wielu odmian. Porównanie grup otrzymujących 500 µg i 200 µg PnuBioVax z grupą otrzymującą placebo wykazało także wzrost aktywności skutkującej niszczeniem pneumokoków. Jako że przewiduje się, że koszty produkcji będą wynosić poniżej 1 EUR na dawkę, PBV może stać się przełomem w zwalczaniu zapalenia płuc, z którego skorzystają zwłaszcza kraje o niskim i średnim przychodzie. „Wielobiałkowy skład szczepionki umożliwia układowi odpornościowemu każdej osoby personalizację odpowiedzi odpornościowej poprzez wybór tych białek w szczepionce, które wywołają najskuteczniejszą reakcję. „Oznacza to, że PBV będzie działać na wszystkie szczepy, w tym te antybiotykooporne”, stwierdza Enrique Tabares, dyrektor generalny ImmBio i koordynator projektu. Aby wprowadzić PBV na rynek, ImmBio szuka funduszy na przeprowadzenie badania klinicznego fazy II na oddziale EHPC w szpitalu Royal Liverpool University Hospital, by dodatkowo potwierdzić skuteczność szczepionki.
Słowa kluczowe
PnuBioVax, szczepionka, choroba, odpornościowy, choroba pneumokokowa, dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae), zapalenie płuc, toksyna, bakterie, antybiotyk, białka
