Czujniki węchowe lokalizują bomby domowej roboty
Jednym z głównych sposobów, w jaki terroryści zagrażają bezpieczeństwu publicznemu, są bomby domowej roboty. Policja zazwyczaj zapobiega atakom bombowym za pomocą metod pośrednich, takich jak przechwytywanie rozmów. Jak dotąd bezpośrednie wykrywanie materiałów wybuchowych w fazie ich przygotowania nie było możliwe. Z rozwiązaniem tego problemu przychodzi finansowany ze środków UE projekt UCTIL. Naukowcy opracowali technologie, które badają próbki powietrza miejskiego i wykrywają składniki chemiczne wchodzące w skład materiałów wybuchowych, co pozwala na dokładne określenie miejsca ich produkcji. Technologie te zostały zainspirowane misją SIGMA+ pod kierownictwem amerykańskiej agencji rządowej DARPA. Chociaż oba projekty miały podobne cele, to technologie opracowane w ramach projektu UCTIL są inne, autorskie i bardziej ambitne od tych opracowanych w ramach misji SIGMA+. Zasadniczo technologie opracowane w ramach projektu UCTIL można też wykorzystać do wykrywania laboratoriów produkujących narkotyki. Jednym z celów projektu była ocena wykonalności tej koncepcji oraz możliwości rozwinięcia technologii w celu osiągnięcia wyższego poziomu gotowości.
Czułe sensory
System UCTIL skutecznie „wyczuwa” chemiczne ślady (zapachy) substancji wchodzących w skład materiałów wybuchowych. Czujniki działają w oparciu o spektrometrię mas, technikę zdolną do analizowania mikroskopijnych próbek chemicznych – w tym przypadku za cel obierana jest jedna kwadrylionowa substancji! Podczas modelowania projektu wykazano, że sieć mobilna wymagałaby użycia mniejszej liczby czujników niż sieć stacjonarna, a na jedno miasto powinno wystarczyć od czterech do pięciu czujników mobilnych. W pierwszej kolejności czujniki byłyby montowane na krążących po ulicach i pobierających próbki powietrza samochodach dostawczych. Na przyszłym etapie rozwoju technologii czujniki mogłyby być umieszczane na pokładach zautomatyzowanych dronów. W miejskim powietrzu mogą znajdować się tysiące różnych cząsteczek. „Wykrywanie tych istotnych z punktu widzenia bezpieczeństwa, przy zachowaniu wysokiej czułości i specyficzności, jest wymagające pod względem technicznym”, mówi koordynator projektu, Aleksei Shcherbinin. „Proponujemy chemiczne mapowanie powietrza w mieście, a następnie wykorzystanie sztucznej inteligencji i najnowocześniejszych symulacji meteorologicznych w celu zlokalizowania i śledzenia źródeł emisji”. Standardowo czujniki pracowałyby w trybie ciągłego monitorowania. W przypadku wykrycia podejrzanej substancji system przełącza się na tryb śledzenia, który aktywnie poszukuje źródeł substancji chemicznych. Pozwala to na wskazanie lokalizacji o dokładności do poziomu budynku. „Koncepcja systemu UCTIL jest dyskretna i unika inwigilacji, która mogłaby zagrozić prywatności obywateli”, dodaje Shcherbinin.
Zielone światło
Zespół ocenił, że system będzie wykonalny zarówno pod względem technicznym, jak i ekonomicznym. W trakcie projektu naukowcy zweryfikowali swoje rozumienie prawdopodobnego zastosowania operacyjnego i stworzyli modele biznesowe, które mogą zostać doprecyzowane po wypróbowaniu technologii. Głównym użytkownikiem systemu będzie policja, ale mogą z niego korzystać też straż pożarna i organizacje przemysłowe. Jak dotąd informacje zwrotne od potencjalnych użytkowników były bardzo pozytywne. Co najważniejsze, prace prowadzone w ramach projektu pozwoliły jego członkom na opracowanie solidnego planu dalszego rozwoju. Konsorcjum złożyło wniosek o przyznanie znacznego dofinansowania w ramach programu „Horyzont 2020” na potrzeby kolejnego etapu rozwoju. Jeśli się uda, naukowcy nawiążą współpracę z meteorologami i policją w celu rozwijania systemu i przeprowadzenia prób operacyjnych w czterech dużych europejskich miastach (Helsinki, Madryt, Bruksela i Amsterdam). Fakt, że system UCTIL może pobierać próbki powietrza, umożliwia zastosowanie go również do monitorowania jakości powietrza w miastach. Okaże się to nieocenione dla celów zarządzania środowiskowego i otworzy przed nim dodatkowy potencjalny rynek dla danych. System UCTIL ułatwi policji i innym władzom wykrywanie nielegalnej działalności, w tym trwającej produkcji bomb i narkotyków. System ten przyczyni się ponadto do monitorowania jakości powietrza, pomagając w zmniejszeniu zanieczyszczenia powietrza w miastach.
Słowa kluczowe
UCTIL, czujniki, bomba, substancja chemiczna, monitorowanie, powietrze miejskie, spektrometria mas
