Analizowanie działania leku i ukierunkowanych szlaków w celu walki z czerniakiem
Czerniak złośliwy to wysoce agresywna i heterogeniczna forma raka skóry. Jest ona często odporna na leczenie w formie chemioterapii. Zebrane dowody sugerują, że w celu poprawy opieki nad pacjentami konieczne jest spersonalizowane leczenie oraz sygnatury molekularne, które umożliwią dokładne przewidywanie reakcji na leczenie. Zintegrowane wysiłki naukowe skierowane przeciwko czerniakowi W sfinansowanym przez UE projekcie MEL-PLEX, realizowanym w ramach programu Maria Skłodowska-Curie, wzięło udział 11 beneficjentów oraz 7 organizacji partnerskich z 11 krajów. Celem było zbadanie ścieżek sygnałowych czerniaka związanych z chorobą. „Chodziło o to, by opracować biomedyczne i obliczeniowe podejścia naukowe, które znacząco wykraczają poza obecne osiągnięcia, aby móc badać czerniaka”, wyjaśnia kierownik programu, dr Isabela Aparicio. Dzięki badaniom interdyscyplinarnym partnerzy wykorzystali wiedzę na temat molekuł i mechanizmów początków czerniaka, by opracować i zweryfikować modele postępu choroby, prognoz oraz reagowania na obecne i nowatorskie opcje leczenia. Projekt podzielono na dwie części: MEL-TARGET oraz MEL-MARK. W ramach tych części przetestowano nowatorskie leki eksperymentalne oraz wykryto biomarkery choroby. W części MEL-TARGET naukowcy skupili się na lekach, które aktywują receptory śmierci i blokują kinazy sprzyjające przetrwaniu bądź receptory czynnika wzrostu. Łącząc podejście biologiczne, biochemiczne i matematyczne, odszyfrowali działanie leku i docelowe szlaki. Ponadto, dzięki modelowaniu strategii, mogli oni przewidywać reakcje komórek na leki. „Narzędzia te można wykorzystać w przyszłości w celu stratyfikacji pacjentów i podejmowania decyzji dotyczących leczenia”, kontynuuje dr Aparicio. W części MEL-MARK badacze rozpoznali i zweryfikowali biomarkery powiązane z postępem choroby, które można wykorzystać w celu ulepszenia prognozowania i stratyfikacji pacjentów. Zyskano ważną wiedzę dotyczącą mechanizmów odporności na leki oraz roli mikrośrodowiska guza w skuteczności leczenia. Co ciekawe, rozpoznano pewne fizjologiczne parametry, które zdają się ograniczać jakość i skuteczność leczenia czerniaka. Oprócz modeli procesów chorobowych biomarkery te pomogą przewidywać postęp czerniaka i reakcję na leczenie. Wyznaczanie ścieżki dla przyszłych badań nad czerniakiem Ustalenie sieci regulacyjnych, które sprzyjają pojawieniu się czerniaka i postępowi choroby, jest najważniejsze dla zrozumienia karcynogenezy oraz opracowania nowatorskich strategii interwencyjnych. Takimi przyszłymi wysiłkami zajmą się badacze przeszkoleni w zakresie najnowocześniejszych technologii, które umożliwią realizację projektów interdyscyplinarnych. Z uwagi na ten fakt duża część projektu MEL-PLEX koncentrowała się na szkoleniu naukowców na początku kariery (ESR) z zakresu nietypowego środowiska w biologii systemów translacyjnych oraz medycynie systemów nowotworu. Partnerzy zorganizowali program szkolenia obejmujący podstawowe umiejętności, które można przekazać dalej, a także umiejętności specjalistyczne z zakresu różnych dziedzin badań. Program obejmował szkolenia przeprowadzane w całej sieci, praktyczne warsztaty techniczne oraz interaktywne szkolenia z umiejętności miękkich. Przeszkolenie ESR tak, by mogli stawić czoła złożonym wyzwaniom współczesnych i przyszłych badań interdyscyplinarnych, znacząco zwiększy ich szanse na zatrudnienie oraz możliwości robienia kariery. „Niezbędne było zaprezentowanie badaczom MEL-PLEX, jak wygląda mobilność i praca w wielu sektorach. Dlatego też otrzymali oni zróżnicowane zadania i znaleźli się w różnych środowiskach kulturowych”, podkreśla dr Aparicio. Ogólnie rzecz biorąc, projekt MEL-PLEX stał się źródłem podstawowej wiedzy na temat sygnalizacji czerniaka oraz oceny nowych leków i związanych z nimi celów, a także pomógł usprawnić opracowywanie prognoz dla pacjentów oraz samo leczenie. Co ważne, projekt podłożył fundamenty pod współpracę naukową w zakresie badań nad czerniakiem, które potrwają dłużej niż sam projekt. Rozszerzona współpraca pomiędzy naukowcami a kluczowymi partnerami z sektora prywatnego umożliwiła wykorzystanie wyników oraz znalezienie atrakcyjnych opcji rozwoju kariery dla osób szkolonych w projekcie MEL-PLEX.
Słowa kluczowe
MEL-PLEX, czerniak, leczenie, lek, szkolenie, biomarkery, naukowcy na początku kariery (ESR), model, MEL-TARGET, MEL-MARK, receptor, ścieżka sygnałowa, stratyfikacja pacjentów, spersonalizowana medycyna