Unijni naukowcy zidentyfikowali kluczową komórkę w barierze krew-mózg
Bariera krew-mózg (BBB) odgrywa główną rolę w ochronie mózgu przez szkodliwymi substancjami, aczkolwiek ta silna tarcza może okazać się problemem, kiedy lekarze muszą dostarczyć do mózgu dobroczynne leki. Teraz naukowcy ze Szwecji, których prace są finansowane ze środków unijnych, wskazują na inny komponent BBB, który mógłby ewentualnie pomóc w opracowaniu nowego sposobu leczenia różnych chorób. Wyniki zaprezentowane w czasopiśmie Nature sugerują, że brakującą częścią układanki są pericyty, zwane również komórkami Rougeta. Badania zostały w części dofinansowane z projektu LYMPHANGIOGENOMICS (Odkrywanie i analiza funkcjonalna w całym genomie nowych genów limfangiogenezy), który otrzymał 9 mln EUR z tematu "Nauki o życiu, genomika i biotechnologia na rzecz zdrowia" Szóstego Programu Ramowego (6PR) UE. Pericyty są komórkami tkanki łącznej, które występują w naczyniach włoskowatych, a wyniki nowych badań przeprowadzonych przez naukowców z Instytutu Karolińskiego w Szwecji wskazują, że odgrywają one zasadniczą rolę w regulacji struktury. "Uzyskane przez nas ostatnio wyniki pokazują, że bariera krew-mózg jest regulowana przez pericyty i może zostać otwarta w sposób, który umożliwia przejście molekuł rozmaitego rozmiaru przy utrzymaniu odpowiedniego funkcjonowania podstawowych funkcji mózgu" - wyjaśnia profesor Christer Betsholtz z Wydziału Biochemii Medycznej Instytutu, który był również kierownikiem badań. Inne organy człowieka nie są tak nieprzepuszczalne jak BBB, gdyż umożliwiają przejście substancji z naczyń włoskowatych do otaczających tkanek. Natomiast BBB blokuje tę ścieżkę, aby niektóre substancje, takie jak białka osocza, które mogłyby uszkodzić komórki nerwowe, nie mogły dostać się do mózgu. Naruszenie BBB może spowodować pojawienie się chorób. Z czasem naukowcy powiązali przepuszczalność naczyń włoskowatych w mózgu z różnymi chorobami, w tym z chorobą Parkinsona, chorobą Alzheimera i ze stwardnieniem zanikowym bocznym (ALS), powszechnie nazywanym chorobą Lou Gehriga. "Naszą wiedzę na temat sposobu regulacji BBB można by wykorzystać na dwa sposoby" - podkreśla profesor Betsholtz. "Do ochrony mózgu w takich przypadkach jak udar czy zapalenie, które prowadzą do otwarcia BBB i uwolnienia substancji szkodliwych dla tkanki nerwowej oraz do tymczasowego otwierania bariery, aby umożliwić transport leków przeciwko chorobom neurodegeneracyjnym i innym atakującym mózg." W skrócie pericyty zapewniają płynne funkcjonowanie BBB wykorzystując niezidentyfikowany mechanizm molekularny. Kiedy brak pericytów uruchamia się proces transportu zwany transcytozą, który otwiera ścieżkę przez ściany naczyń włoskowatych, aby różnej wielkości molekuły, nawet niebezpieczne białka osocza, mogły przeniknąć z krwi do mózgu. Naukowcy twierdzą, że pericyty regulują również astrocyty, które mają swój udział w BBB poprzez specjalne wypustki, tak zwane stopki końcowe nerwów oplatające naczynia włoskowate, oraz regulują przepływy wody i jonów. "Inne ciekawe odkrycie dotyczy Imatinibu - leku antynowotworowego, hamującego niektóre białka sygnałowe wzrostu komórek, który ma podobne działanie w obecności pericytów pod tym względem, że również zamyka ścieżki transportu przez ściany naczyń włoskowatych" - twierdzi profesor Betsholtz. W badaniach wzięli również udział naukowcy z Akademii Sahlgrenska w Szwecji.
Kraje
Szwecja