Młode duchem bonobo zawsze będą się dzielić
Ludzie mogliby się nauczyć od szympansów karłowatych bonobo niejednego na temat bycia bezinteresownym. Jak pokazują wyniki nowych, amerykańskich badań, bonobo w odróżnieniu od innych naczelnych zawsze się dzielą, nawet żywnością. Odkrycia, które stanowią dorobek finansowanego ze środków unijnych projektu TWOPAN (Genomiczna i fenotypowa ewolucja bonobo, szympansów i ludzi), zostały zaprezentowane w czasopiśmie Current Biology. Naukowcy przyznają, że ludzie podobnie jak i inne naczelne, zwłaszcza szympansy, stają się z wiekiem coraz bardziej samolubni. Ale bonobo są tu wyjątkiem. Najbardziej intrygującym jest fakt, że ich altruistyczne zachowanie jest naturalne w odróżnieniu od ludzi, których trzeba nauczyć dzielenia się. W ramach ostatnich badań, naukowcy z Uniwersytetu Duke w Północnej Karolinie i Uniwersytetu Harvarda w Massachusetts odkryli, że podczas gdy bonobo najwyraźniej nigdy nie uczą się samolubności, to szympansy wraz z wiekiem zrobią wszystko, aby dostać to co chcą, nawet jeżeli oznacza to pokazanie się od tej gorszej strony. Naukowcy analizowali dzielenie się pożywieniem i zahamowania społeczne bonobo oraz szympansów żyjących w dwóch afrykańskich rezerwatach: Tchimpounga i Lola ya Bonobo w pobliżu Kinszasy - obydwa w Demokratycznej Republice Konga. Zdaniem naukowców różnice w zachowaniu tych dwóch małp człekokształtnych mogą wynikać ze schematów rozwojowych obrazujących ich historyczny tryb życia. Bonobo i szympansy zostały dobrane w pary i umieszczone wraz z żywnością na ogrodzonym terenie w rezerwacie Tchimpounga, gdzie naukowcy zaobserwowali, że młodsze bonobo i młodsze szympansy były skłonne dzielić się w przeciwieństwie do starszych szympansów. W rezerwacie Lola ya Bonobo, bonobo otrzymały stertę jedzenia do swojej dyspozycji, podczas gdy inny osobnik przyglądał się zza bramy. Zgodnie ze swoim zwyczajem bonobo postanowiły otworzyć bramę i podzielić się żywnością z przyjacielem. "Szympans nigdy by tego nie zrobił z własnej woli" - wyjaśnia współautor, profesor Brian Hare z Wydziału Antropologii Ewolucyjnej Uniwersytetu Duke. "Szympansy będą sobie nawzajem pomagać, ale jednej rzeczy, które nie zrobią to podzielenie się pożywieniem." Bonobo sprawiają wrażenie, jakby żyły w "świecie Piotrusia Pana" - stwierdza i dodaje, że "nigdy nie dorastają i dzielą się". Naukowcy przypuszczają, że bonobo są bezinteresowne z powodu względnej obfitości w ich środowisku. Szympansy i goryle, w odróżnieniu od bonobo, codziennie rywalizują o pożywienie. "Wydaje się, że niektóre z tych różnic wśród dorosłych mogą mieć tak naprawdę swoje źródło w różnicach rozwojowych" - wyjaśnia doktorantka na Uniwersytecie Harvarda, Victoria Wobber, naczelna autorka jednego z artykułów. "Ewolucja wycisnęła piętno na rozwoju ich cech poznawczych." Jeżeli trzeba poprosić innych o jałmużnę, szympansy potrafią to zrobić bardzo szybko, podczas gdy bonobo mają tutaj jeszcze pole do poprawy. Harwardzki profesor i współautor Richard Wrangham stwierdził, że młode szympansy muszą nauczyć się rozpoznawać, do którego konkretnego dorosłego mogą się zwracać, ponieważ szympansy żyją w społecznościach, w których zagarnianie dla siebie sterty pożywienia stanowi przywilej związany z pozycją hierarchii. To nie oznacza, że bonobo są tępe, tylko że nie mają takiego doświadczenia w rozpoznawaniu, do którego osobnika podejść z prośbą o pożywienie i kiedy to zrobić. Projekt TWOPAN otrzymał ponad 2 mln EUR w ramach grantu Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERBN) dla doświadczonych naukowców w Siódmym Programie Ramowym (7PR). Pięcioletni projekt, który ma się zakończyć w 2014 r. jest realizowany przez Towarzystwo Postępu Naukowego im. Maxa Plancka w Niemczech.
Kraje
Stany Zjednoczone