Europejscy naukowcy badają miejskie wyspy ciepła na rowerach, z powietrza i z kosmosu
Tego lata zespół naukowców badał zjawisko "miejskich wysp ciepła" - powiązane ze zmianami klimatu - za pomocą sprzętu zamontowanego na rowerach w Holandii oraz przy użyciu technologii naziemnych i powietrznych w Grecji. Obydwa projekty badawcze stanowią część zakrojonych na większą skalę działań podejmowanych w celu zrozumienia zjawiska rosnących temperatur w europejskich miastach, złagodzenia go i dostosowania się do niego. Fale ciepła najmocniej uderzają w miasta, ponieważ cechują się one gęstą zabudową i raczej ograniczonymi terenami zielonymi. Wyższe temperatury za dnia i słabsze ochłodzenia nocą na terenach miejskich w porównaniu do otaczających je obszarów nazywane jest efektem "miejskich wysp ciepła". Osoby starsze są w szczególności narażone, a współczynnik umieralności w miastach w czasie fali ciepła kształtuje się znacznie powyżej średniej. W sierpniu tego roku naukowcy z Uniwersytetu w Wageningen, Holandia, załadowali dwa rowery ciężarowe sprzętem pomiarowym i przejechali nimi przez Rotterdam i Arnhem, które uczestniczą w unijnym projekcie "Miasta przyszłości". Rowery były w stanie z łatwością poruszać się po wąskich ulicach miejskich, podczas gdy sprzęt zasilany energią słoneczną pozostawał w pozycji poziomej (i był wystarczająco stabilny, aby pracować). Dane zostały zebrane z różnych miejsc w czasie 24 godzin. Czujniki mierzyły temperaturę, wilgotność, kierunek i prędkość wiatru oraz ilość światła słonecznego i wymianę ciepło-promieniowanie. Co sekundę wykonywane były pomiary, a w określonych odstępach czasu obiektyw typu "rybie oko", skierowany w górę i umieszczony na wysokości 50 cm nad powierzchnią ziemi (mniej więcej piasta koła), wykonywał zdjęcia. Dzięki temu można było ocenić, jak duża część powierzchni zacieniona jest przez budynki lub zieleń. Wyniki wykazały istotną różnicę 7°C w nocy między Rotterdamem a terenami wiejskimi za lotniskiem. Co zdumiewające, podczas gdy miasto było w ciągu dnia cieplejsze od lotniska o 2°C, jeden z parków miejskich (De Twee Heuvelen) był popołudniu chłodniejszy od lotniska o 2,4°C - różnica 4,4°C w obrębie obszaru miejskiego. "Odczuwana" czy postrzegana temperatura powietrza była o 6°C wyższa w mieście niż na lotnisku. Wyniki z Arnhem były podobne. Naukowcy zajmujący się projektem "Miasta przyszłości" ustalą konkretne czynniki, które wpływają na lokalne różnice temperatury w miastach. Ich dane zostaną ostatecznie uwzględnione w zasadach projektowania i narzędziach, które miejscy deweloperzy mogą wykorzystywać do łagodzenia wpływu zmian klimatu na stres cieplny w miastach. Tymczasem Ateny były badane z góry za pomocą satelitów i dwóch samolotów wyposażonych w specjalistyczny sprzęt pomiarowy, a w tym samym czasie grupa ekspertów w zakresie teledetekcji termicznej i klimatu miejskiego przeprowadzała pomiary naziemne w mieście i na jego obrzeżach. Hiszpański samolot był wyposażony w przyrząd zwany spektrometrem do obrazowania hiperspektralnego, który jest czuły zarówno na fale widzialne, jak i termiczne podczerwone, natomiast grecki samolot mierzył turbulencje, temperaturę, ciśnienie i wilgotność względną. Kilka satelitów, w tym dwa należące do ESA, dostarczyły dalszych, istotnych danych. Hiszpańscy i greccy naukowcy w terenie wykonali pomiary atmosferyczne i radiometryczne. Zespół analizuje obecnie ogrom zebranych danych. Naukowcy powtórzą doświadczenie pod koniec tego roku oraz w przyszłym roku. "Analiza zbioru danych pozwoli nam lepiej zrozumieć zróżnicowanie miejskich wysp ciepła w Atenach" - wyjaśnia Kostas Kourtidis z Uniwersytetu im. Demokryta w Tracji, który kierował pomiarami naziemnymi. "Powinna pomóc nam zbliżyć się o jeden krok do bieżącego prognozowania temperatur w miastach w wysokiej rozdzielczości przestrzennej." Naukowcy mają nadzieję, że końcowe wyniki pomogą im udoskonalić ocenę miejskich wysp ciepła, opracować techniki prognozowania miejskich fali ciepła, dopracować systemy ostrzegania i ulepszyć projektowanie urbanistyczne poprzez wskazanie obszarów wielkomiejskich, gdzie efekt termiczny jest słabszy. Projekt "Miasta przyszłości" jest finansowany z unijnego programu Interreg IVB Północno-Zachodnia Europa (NWE) współfinansującego projekty, które zajmują się wspólnymi problemami w ramach współpracy ponadnarodowej. Celem projektu "Miasta przyszłości" jest przystosowanie miast Północno-Zachodniej Europy do przewidywanych skutków zmian klimatu (np. intensyfikacja miejskich wysp ciepła i nagłe powodzie) poprzez zachęcanie do aktywnej transformacji struktur miejskich. Pośród uczestników znalazły się miasta Tiel, Arnhem i Nijmegen w Holandii oraz Hastings w Wlk. Brytanii, Flandria Zachodnia w Belgii oraz niemieckie przedsiębiorstwa wodociągowe i francuskie Rouen-Seine Aménagement.
Kraje
Grecja, Niderlandy