W czasie wypraw po nektar pszczoły polegają na lepkiej substancji
W jaki sposób pszczoły i trzmiele zbierają nektar nie tracąc równowagi? Wyniki nowych badań prowadzonych przez brytyjski Uniwersytet Cambridge pokazują, że komórki podobne do rzepa na płatkach pomagają pszczołom trzymać się powierzchni kwiatów. Podobnie zaskakującym jest odkrycie, że pszczoły wykorzystują dotyk, aby rozpoznać fakturę powierzchni płatków. Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie Current Biology. Zdaniem naukowców, pracujących pod kierunkiem dr Beverley Glover z Wydziału Nauk Botanicznych Uniwersytetu Cambridge, pszczoły zamiast płaskich czy gładkich powierzchni wybierają płatki ze stożkowatymi komórkami, które zapewniają im krawędź niezbędną przy realizacji zadania. W naturze, jak twierdzą naukowcy, pszczoły polegają na wskazówkach wzrokowych lub zapachowych, bez konieczności lądowania na samym kwiecie. Zaczęli się jednak zastanawiać, czy stożkowate komórki odgrywają inną rolę, zapewniając lepszą przyczepność na śliskiej powierzchni rośliny. "Powierzchnia rośliny jest z natury płaska, więc wykształcenie się formy odmiennej powinno zapewnić pewnego rodzaju przewagę ewolucyjną" - czytamy w artykule. W doświadczeniu wykorzystano sztuczne kwiaty odlane z żywicy epoksydowej. Połowa z tych kwiatów miała powierzchnię ze stożkowatymi komórkami, a druga połowa - powierzchnię płaską. Naukowcy odkryli, że pszczoły nie wykazywały żadnych preferencji, kiedy odlewy były ustawione poziomo, a liczba wizyt rozłożyła się równo między dwa typy kwiatów. Jednakże wraz ze wzrostem kąta ustawienia odlewów, wzrastała również odpowiednio preferencja pszczół wobec komórek stożkowatych. Kiedy ustawiono odlewy w pionie, pszczoły wybierały te z komórkami stożkowatymi w ponad 60% przypadków. "Pszczoły zdobywające pożywienie są w stanie rozróżnić różne powierzchnie na postawie samych wrażeń dotykowych" - wyjaśnili naukowcy. "Odkryliśmy, że pszczoły wykorzystują kolory do rozróżnienia, które kwiaty nie posiadają stożkowatych komórek, ale jedynie wówczas, kiedy powierzchnie kwiatów są ustawione pod stromym kątem, utrudniającym manewrowanie. Takie ułatwienie manewrowania jest prawdopodobnym wyjaśnieniem powszechnego występowania stożkowych komórek naskórkowych na płatkach większości roślin kwitnących." Zespołowi udało się zaobserwować, dlaczego pszczoły wybierały komórki stożkowe. Dzięki ultraszybkiej kamerze wideo, naukowcy byli w stanie zobaczyć, że pszczoły zawsze miały dobrą przyczepność na odlewach z komórkami stożkowatymi, podczas gdy na gładszych powierzchniach poszukiwały lepszego zaczepienia. Po wylądowaniu na komórkach stożkowatych pszczoły mogły przestać poruszać skrzydełkami i zacząć zbierać nektar. Naukowcy zbadali wówczas, czy pszczoły w środowisku naturalnym będą wybierać prawdziwe kwiaty z komórkami stożkowatymi. Wykorzystano do tego celu wyżliny wielkie (lwie paszcze) z komórkami stożkowatymi oraz zmutowane wyżliny wielkie o gładkich powierzchniach. Odkryto, że kiedy kwiaty leżały w poziomie i wymagały niewielkiego manewrowania, pszczoły odwiedzały obydwa typy kwiatów z podobną częstotliwością. Ale kiedy kwiaty były ustawione w pionie i wymagały bardziej złożonych ruchów, o 74% wzrosły odwiedziny wyżlinów wielkich. Eksperci twierdzą, że około 80% kwiatów ma komórki stożkowate. Naukowcy prowadzący badania są przekonani, że wszystkie owady zapylające (tj. takie, które przenoszą pyłek z jednego kwiatu na drugi) preferują kwiaty z komórkami stożkowatymi. "Zachowanie równowagi i utrzymanie się na kwiecie to dla pszczół nie lada zadanie, zwłaszcza w wietrzną lub mokrą pogodę" - wyjaśnia dr Glover. "To niesamowite, że ewolucja znalazła tak proste rozwiązanie, wyposażając kwiaty w powierzchnię podobną do rzepa, która zapewnia przyczepność owadom."
Kraje
Zjednoczone Królestwo