Choroby żołądka dają wskazówki na temat migracji w regionie Pacyfiku
Naukowcy, których badania są finansowane ze środków unijnych, przeanalizowali sekwencję genetyczną bakterii znalezionych w żołądkach autochtonicznej ludności regonu Pacyfiku, aby rzucić więcej światła na sposób i czas skolonizowania przez ludzi tego rozległego i zróżnicowanego regionu. Wyniki ich odkryć, opublikowane w czasopiśmie Science, potwierdzają wnioski z wcześniejszych badań z dziedziny archeologii, lingwistyki i genetyki człowieka. Źródłem unijnego wsparcia był projekt ERA-NET PathoGenoMics (Transeuropejska współpraca i koordynacja sekwencjonowania genomu oraz genomiki funkcjonalnej mikroorganizmów chorobotwórczych u człowieka), finansowany z budżetu "Koordynacja działalności badawczej" Szóstego Programu Ramowego (6PR). Nasi przodkowie, opuszczający 60.000 lat temu Afrykę, zabrali w żołądkach pasażera na gapę: Helicobacter pylori. Obecnie połowa ludności na świecie jest zarażona bakterią H. pylori, która została powiązana z wrzodami żołądka i podwyższonym ryzykiem zachorowania na raka. Ostatnie badania oparte na wcześniejszych pracach pokazują, że na różnych kontynentach występują różne szczepy bakterii. Przenoszona przez ludzi H. pylori podlegała tym samym procesom rozprzestrzeniania się po całym świecie, podziałom i różnicowaniu genetycznemu, co jej nosiciele. Te schematy nadal pozostają widoczne: Europejczycy są zarażani szczepem nazywanym hpEurope, a Azjaci na przykład szczepem hpAsia2 oraz hpEastAsia. "Około 10 lat temu odkryliśmy, że europejski [szczep] bakterii różni się od chińskiego" - zauważył Mark Achtman z Instytutu Biologii Zakażeń im. Maxa Plancka w Niemczech. "W 2003 r. byliśmy w stanie wykazać, że szczep bakterii pojawił się w Ameryce Północnej wraz z niewolnikami." W ramach ostatnich badań naukowcy przeanalizowali ponad 200 próbek H. pylori pobranych od rdzennych mieszkańców regionu Pacyfiku, w tym od aborygenów z Tajwanu i Australii, od górali z Nowej Gwinei oraz Melanezyjczyków i Polinezyjczyków z Nowej Kaledonii. Niektóre próbki przekazane zostały przez lekarzy i szpitale, podczas gdy w niektórych regionach lekarze zaprosili przedstawicieli autochtonicznej ludności do udziału w badaniu. Wyniki pokazały dwa szczepy bakterii, które ewoluowały, jak się wydaje, odrębnie przez tysiące lat. Okazało się, że mieszkańcy Nowej Gwinei i Australii są zarażeni szczepem bakterii o nazwie hpSahul, który odłączył się od populacji azjatyckiej jakieś 31.000-37.000 lat temu. W owym czasie, z powodu niskiego poziomu morza, Australia, Nowa Gwinea i Tasmania tworzyły jeden kontynent zwany Sahul, który od dzisiejszego archipelagu indonezyjskiego był oddzielony zaledwie kilkoma głębokimi kanałami morskimi. Drugi zidentyfikowany w próbkach szczep to hspMaori, związany ze szczepem hpEastAsia, który jak się wydaje opuścił Tajwan około 5.000 lat temu, zanim rozprzestrzenił się na Filipinach, w Polinezji i Nowej Zelandii. "Nasze wyniki potwierdzają dwie odrębne fale migracji w regionie Pacyfiku" - informują naukowcy. "Pierwsze, wczesne migracje do Nowej Gwinei i Australii, którym towarzyszył hpSahul i kolejne, znacznie późniejsze rozproszenie hspMaori przez malajsko-polinezyjską ludność Lapita z Tajwanu na dalsze regiony Pacyfiku." Naukowcy byli zaskoczeni, że żadna z próbek nie zawierała obydwu, nowoodkrytych szczepów bakterii. Taka sytuacja może wynikać z niewielkiego kontaktu między wczesnymi społecznościami lub z tego, że jeden z dwóch szczepów jest silniejszy i przeważa w kontakcie ze słabszym. "Być może hpSahul i hspMaori nadal współistnieją na wyspach u wschodnich wybrzeży Azji, w Melanezji i nadbrzeżnej Nowej Gwinei, gdzie nie pobierano próbek, a ich identyfikacja w tym regionie może dopomóc w poznaniu szczegółów historii człowieka w tych regionach" - zauważyli naukowcy. Co ciekawe, w tym samym wydaniu czasopisma Science, szczegółowe badanie rodziny języków austronezyjskich, przeprowadzone przez naukowców z Nowej Zelandii, odmalowuje podobny obraz do tego opisanego przez analizę genetyczną H. pylori. W komentarzu do artykułu, Colin Renfrew z Uniwersytetu Cambridge w Wlk. Brytanii napisał: "Zbieżność między wynikami uzyskiwanymi w różnych podejściach sugeruje, że synteza między interpretacjami lingwistycznymi a genetycznymi historii człowieka niebawem może stać się możliwa na skalę światową."