Wyniki badań dają nadzieję na zwalczenie wścieklizny w Środkowej i Zachodniej Afryce
Większość przypadków wścieklizny psów w Środkowej i Zachodniej Afryce można, według wyników nowych badań sfinansowanych ze środków unijnych, wywieść od wspólnego przodka, który przybył do Afryki około 200 lat temu, prawdopodobnie wraz z europejskimi osadnikami. Badania, których wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie Journal of General Virology, pokazują również, że wirus przemieszcza się w niewielkim zakresie między różnymi obszarami, a to oznacza, iż współpraca sąsiadujących krajów powinna umożliwić usunięcie tej niszczycielskiej choroby z subsaharyjskiej Afryki. Wsparcie unijne badań pochodzi z projektu RABMEDCONTROL (Identyfikacja kluczowych czynników ekologicznych i epidemiologicznych dynamiki wścieklizny i jej kontroli w Afryce Północnej oraz ich implikacje dla Europy Południowo-Wschodniej), który jest finansowany z budżetu "Współpraca międzynarodowa" Szóstego Programu Ramowego (6PR). Wścieklizna zabija w Afryce około 24.000 osób rocznie, a większość ofiar choroby to dzieci i osoby żyjące na biednych obszarach wiejskich. Większość przypadków jest spowodowana przez psy, zatem kontrolowanie choroby u zwierząt ma decydujące znaczenie dla wyeliminowania choroby. Niestety profilaktyka i leczenie są kosztowne, a niezbędne środki bywają często po prostu niedostępne. Choć wirus wścieklizny został już gruntownie zbadany u dzikich zwierząt w Europie i Ameryce Północnej, niewiele wiemy o zróżnicowaniu, dystrybucji i pochodzeniu wirusa wścieklizny psów w Środkowej i Zachodniej Afryce. W ramach ostatnich badań, naukowcy z Europy, Afryki i USA przeanalizowali 182 próbki wirusa wścieklizny psów z 27 krajów afrykańskich, w okresie 29 lat. Badania wykazały, że w Afryce występują dwa główne typy wścieklizny psów. Pierwszy, nazwany Africa 1, jest szeroko rozpowszechniony w Północnej, Środkowej, Wschodniej i Południowej Afryce. Natomiast drugi typ, Africa 2, występuje w Zachodniej i Środkowej Afryce. Obszary występowania dwóch wirusów pokrywają się nieznacznie. Wyniki sugerują, że szczep Africa 2 pojawił się w Zachodniej i Środkowej Afryce, prawdopodobnie w Czadzie, około roku 1845. Przez kolejne 100 lat rozprzestrzeniał się na zachód i południe, obejmując cały region. Naukowcy zwrócili uwagę na pokrywanie się schematu rozprzestrzeniania choroby ze schematem francuskiej ekspansji kolonialnej w Afryce. "W sumie nasze badania odzwierciedlają sposób, w jaki budowie szlaków podróżnych i handlowych oraz intensyfikacji ruchu między krajami afrykańskimi po okresie kolonizacji oraz w czasie pierwszej połowy XX w., towarzyszyło rozprzestrzenienie się wścieklizny psów w znacznej części Zachodniej i Środkowej Afryki" - napisali. Na dzień dzisiejszy można zidentyfikować osiem odrębnych podgrup szczepu Africa 2 wirusa w różnych krajach. Co więcej, wydaje się, że wirus w niewielkim stopniu przemieszcza się między krajami. "Niektórzy naukowcy zasugerowali, że wybuchy wścieklizny w Afryce mogły być spowodowane przez psy "supernosicieli", które przenosiły chorobę na duże odległości" - zauważył dr Hervé Bourhy z Instytutu Pasteura w Paryżu, Francja. "Nasze odkrycia pokazują, że to wyjątkowo mało prawdopodobne, bowiem występują silne skupiska geograficzne podgatunków wścieklizny psów, a jednostki czasu na skali rozprzestrzeniania się są odmierzane w dekadach. Podobnie ludzie przewożący psy w tym olbrzymim regionie, sami stając się ostatecznie źródłem zakażenia lub inkubacji, nie wydają się mieć dużego - jeżeli jakikolwiek - wpływu na rozprzestrzenianie się choroby." Naukowcy podkreślają, że potrzebne są dalsze badania, aby pogłębić naszą wiedzę na temat rozprzestrzeniania się wścieklizny. Mimo to, odkrycie że wirus w niewielkim stopniu przemieszcza się między północą a subsaharyjską Afryką oraz między krajami Zachodniej i Środkowej Afryki sugeruje możliwość zastosowania wydajnej i progresywnej strategii eliminowania wścieklizny z Zachodniej i Środkowej Afryki. "W Afryce, wścieklizna zabija pacjenta, najczęściej dziecko, co 20 minut" - wedle Chiraz Talibi, również z Instytutu Pasteura. "Dzięki identyfikacji gatunków wirusa najbardziej rozpowszechnionych oraz zbadaniu sposobu rozprzestrzeniania się w regionie, wykazaliśmy, iż współpraca państw afrykańskich powinna umożliwić wyeliminowanie wścieklizny poprzez kontrolowanie choroby wśród psów."