Eurostat: Utrata wiedzy możliwym skutkiem starzenia się kadry naukowej
Urząd Statystyczny Wspólnot Europejskich (Eurostat) zwraca uwagę na potrzebę większej świadomości faktu starzenia się kadry naukowej w Europie. Od 2001 r. odsetek starszych pracowników nauki w wieku 45-64 lat w aktywnej zawodowo części ludności rósł średniorocznie w tempie 3,3%. Ponieważ społeczeństwo starzeje się, Europa musi dopilnować, by zachowana została zdobyta z trudem wiedza starszej kadry naukowej. Eurostat stwierdza w swym raporcie: "Bacznie obserwowany musi być wpływ starzenia się tej kadry pracowników, w szczególności segmentu kadry o wysokich kwalifikacjach, w celu zapewnienia transferu wiedzy. Jednym ze sposobów jego pomiaru jest inwentaryzacja zasobów ludzkich w dziedzinie nauki i techniki". Według najnowszych danych, w roku 2006 starsi pracownicy naukowi stanowili 40% zasobów ludzkich dla nauki i techniki (HRST) w Europie, obejmujących łącznie 85 mln osób. Struktura wiekowa nie jest jednak jednolita. Wiek kadry HRST, tj. osób legitymujących się wyższym wykształceniem lub pracujących w zawodzie naukowo-technicznym, jest bardzo zróżnicowany. Jak pokazują statystyki, najstarszą kadrę naukową ma Bułgaria - 46% pracowników powyżej 45 lat. Tuż za nią lokują się Finlandia, Niemcy i Szwecja. "Są to kraje ze stosunkowo starą kadrą HRST, a powszechnie uważa się, że za starzenie się w tych krajach odpowiada głównie starzenie się liczebnego pokolenia powojennego "baby boomu"" - wyjaśnia Eurostat. Z kolei w Hiszpanii i Irlandii kadra naukowo-techniczna jest znacznie młodsza - jedynie ok. 30% pracowników ukończyło już 45 lat. "Jedną z przyczyn jest ogólny krajowy rozkład wiekowy ludności, ponieważ zarówno w Hiszpanii, jak i Irlandii odsetek mieszkańców w wieku 25-34 lat jest wyższy niż średnia UE (17 % wobec 14 % w 2006 r.)" - zaznaczają autorzy raportu. "Jest to jednak tylko częściowe wyjaśnienie". Jednocześnie starsi pracownicy sektora nauki i techniki wykazali w latach 2005/2006 mniejszą mobilność zawodową w porównaniu z młodszymi kolegami. Średni wskaźnik dla wszystkich pracowników HRST w Unii Europejskiej wyniósł 6,2%, co samo z siebie nie jest dużą liczbą. Natomiast analogiczny wskaźnik dla pracowników powyżej 45 lat był jeszcze niższy, bowiem wyniósł zaledwie 2,9%. "Zgodnie z oczekiwaniami, mobilność kadry HRST spada wraz z wiekiem" - stwierdza raport. "Zbliżając się do kresu swej kariery pracownicy często są zadowoleni z tego, co już osiągnęli i nie są skłonni podejmować ryzyka zmieniając środowisko pracy". Natomiast w Danii i Wielkiej Brytanii można zauważyć znacznie wyższą mobilność zarówno starszych, jak i młodszych pracowników - na poziomie 7,9% (45-64 lat) w Danii i 5,9% (45-64 lat) w Wielkiej Brytanii. Raport wiąże to z polityką zatrudnienia, taką jak duński model "flexicurity". Na zakończenie autorzy raportu stwierdzają, zgadzając się z Deklaracją Lizbońską, że "mobilność kadr HRST można uznać za sposób na pobudzanie krajowej gospodarki, ponieważ dochodzi do cennego transferu wiedzy". Według deklaracji mobilność kadr HRST ma kluczowe znaczenie dla poprawy transferu wiedzy między przemysłem, środowiskiem naukowym i organizacjami badawczymi, co z kolei jest zasadnicze dla innowacji i konkurencyjności.