Badania wskazują na wpływ diety śródziemnomorskiej podczas ciąży na ograniczenie zagrożenia astmą i alergią u dzieci
Jak wykazały najnowsze badania, kobiety odżywiające się podczas ciąży zgodnie z zasadami diety śródziemnomorskiej mogą ograniczyć zagrożenie wystąpienia u ich dzieci przypadków astmy lub alergii. Wyniki badań, częściowo finansowanych z budżetu UE, zostały opublikowane w Internecie przez czasopismo "Thorax". Dieta śródziemnomorska charakteryzuje się wysokim spożyciem żywności pochodzenia roślinnego, jak owoce i warzywa, chleb i ziarna zbóż, rośliny strączkowe i orzechy, oraz umiarkowanych ilości nabiału i jaj. Regularnie spożywane ryby oraz oliwa z oliwek są głównym źródłem tłuszczu. Bardzo niskie jest spożycie czerwonego mięsa. Szereg badań wskazuje na wpływ diety śródziemnomorskiej na zmniejszenie otyłości, obniżenie ciśnienia krwi, zmniejszenie ryzyka zachorowań na chorobę wieńcową i różne nowotwory. W 2007 r. niektórzy naukowcy uczestniczący w badaniach opublikowali wyniki świadczące o tym, że stosowanie diety śródziemnomorskiej w dzieciństwie chroni przed katarem alergicznym i atakami astmy. Jednak dotychczas nikt nie zbadał wpływu stosowania diety śródziemnomorskiej podczas ciąży na liczbę przypadków alergii i astmy u dzieci. Naukowcy poddali badaniom ponad 450 par złożonych z matki i dziecka, mieszkających na hiszpańskiej wyspie Majorce. Badania prowadzono od okresu ciąży do osiągnięcia przez dziecko wieku sześciu i pół roku. Oceny diety matek podczas ciąży oraz diety dzieci w wieku sześciu lat dokonano na podstawie kwestionariuszy dotyczących częstotliwości spożywania produktów żywnościowych. W trakcie badań uzupełniających rodzice podawali dodatkowe informacje dotyczące występowania u dzieci objawów chorób układu oddechowego i alergii, a dzieci poddano testom sprawdzającym ich reakcję na sześć rozpowszechnionych alergenów, w tym pyłki traw i koci naskórek. Dietę matki oceniano w skali od jednego do siedmiu, w zależności od tego, jak ściśle przestrzegała zasad "tradycyjnej diety śródziemnomorskiej". Za każdy składnik pożywienia (warzywa, rośliny strączkowe, owoce i orzechy, ziarna zbóż, ryby i nabiał) spożywany w ilości wyższej niż przeciętna przyznawano jeden punkt. Ponieważ mięso uważa się za szkodliwe, każdej z kobiet spożywających mięso w ilości niższej od przeciętnej przyznawano dodatkowy punkt. Uznano, że wynik w granicach 4-7 punktów odpowiada wysokojakościowej diecie śródziemnomorskiej. Na podstawie kwestionariuszy ustalono, że prawie dwie trzecie kobiet odżywiało się podczas ciąży w taki właśnie sposób. Spośród dzieci w wieku sześciu lat u nieco ponad 13 procent stwierdzono świszczący oddech, u 17 procent podczas próby skórnej wystąpiła pozytywna reakcja na alergeny, a prawie 6 procent miało objawy astmy i pozytywne wyniki próby skórnej. Naukowcy stwierdzili, że kobiety przestrzegające podczas ciąży wysokojakościowej diety śródziemnomorskiej miały większe szanse na urodzenie dziecka pozbawionego objawów astmy i alergii niż kobiety odżywiające się zgodnie z tą samą dietą, ale niskiej jakości. Wykazano, że wpływ diety matki występował niezależnie od pozytywnych skutków stosowania diety śródziemnomorskiej w dzieciństwie. Wydaje się, że spożywanie w ciągu tygodnia więcej niż ośmiu porcji warzyw, co najmniej trzech porcji ryb i co najmniej jednej porcji roślin strączkowych stanowi ten element diety, który wywiera szczególnie silny wpływ. Natomiast jedzenie czerwonego mięsa trzy do czterech razy w tygodniu prawdopodobnie zwiększa stopień zagrożenia. Naukowcy zwrócili uwagę na potrzebę kontynuowania badań w celu ustalenia dokładnych przyczyn, dla których dieta śródziemnomorska w tak wyraźny sposób chroni przed astmą i alergią. Zauważyli jednak, że wyniki przeprowadzonych przez nich badań "prawdopodobnie odzwierciedlają silne oddziaływanie na płód kilku związków przeciwutleniających oraz zapobieganie przez nie uszkodzeniom tkanki płucnej powodowanym przez stres oksydacyjny". Ziarna zbóż, owoce, warzywa i rośliny strączkowe zawierają znaczne ilości związków przeciwutleniających, np. witaminy C i E. Związki te są również obecne w oliwie z oliwek, która wykazuje ponadto inne korzystne właściwości. Jednocześnie kwasy tłuszczowe występujące w olejach rybnych mają właściwości przeciwzapalne. Naukowcy podkreślili znaczenie oddziaływania tych istotnych związków. W przypadku układów takich jak układ oddechowy i immunologiczny, których rozwój wymaga długiego czasu, korzystne oddziaływanie związków przeciwutleniających może być najsilniejsze w najwcześniejszych etapach rozwoju, gdy dziecko znajduje się jeszcze w łonie matki. "Z obserwacji wynika, że ochronne oddziaływanie diety śródziemnomorskiej, zapobiegające występowaniu astmy i alergii, może być silniejsze podczas ciąży niż w dzieciństwie" napisali naukowcy. "Wniosek ten jest zgodny z uzyskanymi wynikami badań, które wskazują, że przestrzeganie przez kobiety w ciąży diety śródziemnomorskiej wywiera silniejszy, niezależny wpływ na występowanie świszczącego oddechu i atopii u ich dzieci niż dieta stosowana w dzieciństwie". Również w tym przypadku konieczne są dalsze badania w celu określenia najkorzystniejszego sposobu oddziaływania oraz ustalenia, czy ochronny wpływ diety matki podczas ciąży przejawia się również w późniejszych etapach rozwoju dziecka. UE finansowała badania w ramach projektów NewGeneris ("Newborns and genotoxic exposure risks" - "narażenie noworodków na działanie substancji genotoksycznych") i GA2LEN ("Global allergy and asthma European network" - "globalna europejska sieć ds. alergii i astmy"), finansowanych w priorytetowym obszarze tematycznym "Jakość i bezpieczeństwo żywności" szóstego programu ramowego (6PR).