Wpływ powojennej kinematografii na koncepcję męskości młodego pokolenia Włochów
Partnerzy realizujący projekt Young-Italian 2015 postanowili zgłębić temat tożsamości i pamięci w kinie w odniesieniu do pokolenia młodych Włochów w okresie od 1943 do 1963 roku. Skorzystali przy tym ze wsparcia indywidualnych stypendiów w ramach programu „Maria Skłodowska-Curie”. W badaniach oparto się na zintegrowanym podejściu łączącym metodologię z takich dziedzin jak studia nad recepcją i etnografia oraz analiza tekstualna filmu. „Projekt wykazał, że kino wraz z jego elementami paratekstualnymi (magazyny, plakaty) stanowiło główne medium prezentowania włoskiego modelu męskości, które docierało bezpośrednio do powojennego pokolenia”, wyjaśnia koordynująca projekt prof. Catherine O’Rawe. W ramach rozwijającej się kultury młodzieżowej kraju to masowe medium pomogło Włochom ukształtować własną tożsamość jako młodych mężczyzn. Powojenne doświadczenia Wraz z postępem prac badawczych coraz wyraźniej zarysowywał się aspekt etnograficzny całego przedsięwzięcia. Jeden z badaczy, dr Enrico Biasin, przeprowadził indywidualne wywiady oraz zorganizował grupy fokusowe dla starszych Włochów, którzy wyrazili chęć podzielenia się swoimi osobistymi doświadczeniami dotyczącymi powojennego kina i jego wpływu na kształtowanie się ich tożsamości. Dodatkowe źródła danych stanowiły dzienniki i notatniki, niektóre dostarczone przez uczestników badania, a pozostałe udostępnione przez Archivio Diaristico Nazionale, państwowe archiwum dzienników we Włoszech. Ponadto źródłem bardzo ważnych informacji były ankiety opracowane przez zespół projektu. Badania zgłębiające tematykę wspomnień dzielonych przez osoby starsze mogą odgrywać ważną rolę w stawianiu czoła kluczowym wyzwaniom związanym ze starzeniem się społeczeństwa, kryzysem systemu opieki nad osobami starszymi i wzrostem liczby osób cierpiących na demencję. „Wyniki projektu Young-Italian 2015 są istotne z punktu widzenia szerszego wykorzystania technik terapeutycznych opartych na zapamiętywaniu w ramach opieki zdrowotnej świadczonej we Włoszech oraz w innych krajach w Europie i na świecie”, zaznacza prof. O’Rawe. Kino może funkcjonować jako skuteczny nośnik pamięci długoterminowej, nawet wtedy, gdy zawodzi pamięć krótkotrwała, a inicjatywy realizowane w Zjednoczonym Królestwie (w ramach programu Creative Dementia Arts) oraz w krajach tak od siebie oddalonych jak Irlandia czy Brazylia pokazały, że wspólne pokazy kinowe mają moc uwalniania wspomnień z przeszłości i wzbudzania dobrego samopoczucia. Wspomnienia osób z tej konkretnej grupy pokoleniowej stanowią część dziedzictwa kulturowego, a będące jego częścią kino pełniło istotną rolę w kształtowaniu poczucia przynależności narodowej. Takie badania zapewniają lepsze zrozumienie roli odgrywanej przez przemysł kulturowy w kształtowaniu tożsamości płciowych i ich narracji o przeszłości. Wychodząc poza świat nauki Wyniki projektu i badań zostały zaprezentowane przez dr. Biasina na konferencjach i seminariach naukowych organizowanych przez uczelnie we Włoszech i Zjednoczonym Królestwie. „Jednak najważniejszym punktem działań upowszechniających była prezentacja projektu osobom starszym studiującym na różnych wydziałach włoskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku”, podkreśla koordynator projektu. „Taki kontakt ze społecznością, która jest ponadto przedmiotem badań, był niezwykle ważny dla projektu i dzięki temu wyniki miały szansę trafić także poza kręgi akademickie”. Osoby w tzw. trzecim wieku to osoby w wieku poprodukcyjnym, które przeszły na emeryturę lub zakończyły etap zajmowania się rodziną. Pierwszy Uniwersytet Trzeciego Wieku powstał w 1973 roku w Zjednoczonym Królestwie. Dzisiaj jest to placówka wspierająca seniorów w zakresie uczenia się przez całe życie i rozwijania ich naukowych, społecznych i twórczych zainteresowań. Pomimo tego, że projekt Young-Italian 2015 zakończył się w październiku 2018 roku, dr Biasin pracuje aktualnie nad monografią na temat projektu. Jak twierdzi sam dr Biasin, to opracowanie „po raz pierwszy pokaże zdolność narracji męskiego kina do umiejscawiania osobistych »historii życia« widzów w kontekście reprezentacji męskiej tożsamości”.
Słowa kluczowe
Young-Italian 2015, kino, okres powojenny, męskość, opieka zdrowotna, osoby starsze, tożsamość w filmie, kultura młodzieżowa, kształtowanie tożsamości