Identyfikowanie żywności ekologicznej za pomocą nowych metod
W ostatnim dziesięcioleciu znacznie wzrosło spożycie żywności ekologicznej na całym świecie. W 2014 roku rynek żywności ekologicznej w krajach UE-28 odnotował przychody o wartości ponad 25 miliardów euro. Ponadto grunty pod uprawy ekologiczne zajmują już 5,7 % użytków rolnych w krajach UE-28. Ramy legislacyjne nie nadążają za tempem wzrostu rynku żywności ekologicznej, niezbędna jest zatem dalsza standaryzacja metod analityczno-chemicznych, żeby wspierać jednostki certyfikujące. Należy też wyjaśnić procedury pobierania próbek oraz zebrać dane naukowe dla przyszłych działań. Brak wiarygodnych markerów do rozróżniania produktów ekologicznych od konwencjonalnych sprawia, że obecnie rynek żywności ekologicznej jest podatny na oszustwa. W projekcie ORGANIC QUAL TRACERS (Organic food quality control and metabolomic fingerprinting), finansowanym ze środków UE za pośrednictwem indywidualnego stypendium w ramach programu „Maria Skłodowska-Curie” oraz programu „Horyzont 2020”, podjęto te wyzwania, żeby poprawić jakość oraz bezpieczeństwo produktów ekologicznych. W tym celu wykorzystano najnowocześniejsze metody oparte na izotopowej spektrometrii mas (ang. isotope-ratio mass spectrometry, IRMS) oraz wysokorozdzielczej spektrometrii mas (ang. high-resolution mass spectrometry, HRMS) w połączeniu z wielowymiarową analizą statystyczną (ang. multivariate statistical analysis, MSA). „Dzięki projektowi uzyskaliśmy wiele informacji na temat zanieczyszczeń, określając naturalne składniki i różnice chemiczne pomiędzy produktami”, mówi prof. Amadeo Rodriguez, koordynator projektu. Identyfikacja składników żywności Wysoka selektywność i wrażliwość metody HRMS pozwoliła na identyfikację i charakteryzację ważnych naturalnych składników żywności występujących w ilościach śladowych. „Zastosowanie tej metody umożliwia znalezienie różnic pomiędzy praktykami stosowanymi w produkcji żywności konwencjonalnej i ekologicznej”, wyjaśnia prof. Rodriguez. „Wykorzystanie zaawansowanych pakietów oprogramowania opartych na spektrometrii mas (ang. mass spectrometry, MS) oraz analizie MSA jest użyteczne do losowania zespołowego zgodnie z systemami produkcji rolniczej”. Metoda jonizacji przez elektrorozpylanie wykorzystywana w HRMS została uznana za najlepszą dla badań profili masowych dzięki najnowszym postępom w dziedzinie sprzętu i oprogramowania. „Profil masowy próbki żywności może być wykorzystywany jako unikalna sygnatura danego produktu, co pomoże w rozróżnianiu odmiennych praktyk, pokazując wpływ czynników wewnętrznych i zewnętrznych na produkt oraz jego właściwości”, mówi prof. Rodriguez. Dzięki dużej ilości sygnałów rejestrowanych podczas stosowania techniki HRMS narzędzia statystyczne mogą pobrać wystarczająco dużo danych. Dodatkowo badanie profili masowych przy wsparciu MSA jest obiecującym podejściem, jako że profile roślin są bardzo bogatym źródłem naturalnych markerów. Jak twierdzi prof. Rodriguez: „Jesteśmy w stanie rozróżnić odmienne praktyki rolnicze dzięki wykorzystaniu zaawansowanych technik spektrometrii mas opartych na HRMS w połączeniu ze skutecznymi narzędziami, jak MS, oraz pakietami oprogramowania statystycznego, jak MSA, do tworzenia modeli dyskryminacyjnych oraz określania podobieństw/różnic pomiędzy produktami”. Ważne narzędzie Wyniki projektu ORGANIC QUAL TRACERS stanowią ważne osiągnięcie dla wydajnego i zrównoważonego rolnictwa w UE. „Opracowaliśmy niezawodne narzędzie do kontroli jakości żywności dla laboratoriów i jednostek certyfikujących żywność ekologiczną, które przyczyni się do zwiększenia wiarygodności produktów ekologicznych wśród konsumentów oraz ciągłego wzrostu sektora żywności ekologicznej w Europie”, podsumowuje prof. Rodriguez. Wyniki projektu będą wsparciem dla unijnych jednostek certyfikujących i laboratoriów zajmujących się potwierdzaniem autentyczności produktów ekologicznych i wykrywaniem oszustw. Dzięki temu wzrośnie zaufanie konsumentów do autentyczności produktów oznaczonych przez UE jako ekologiczne oraz zmniejszy się liczba możliwych nielegalnych praktyk w produkcji żywności ekologicznej.
Słowa kluczowe
ORGANIC QUAL TRACERS, spektrometria mas (MS), żywność ekologiczna, wysokorozdzielcza spektrometria mas (HRMS), wielowymiarowa analiza statystyczna (MSA)
