Poznawanie winiarskiego dziedzictwa Egiptu
Wiele osób uważa, że wino to zasadniczo wynalazek Greków/Rzymian, zaś w rzeczywistości winiarstwo poprzedza Greków o co najmniej 4000 lat. Duża część pomijanej dotąd historii winiarstwa wiąże się ze starożytnymi Egipcjanami. Sfinansowany przez UE projekt EGYWINE (Ancient Egypt’s Wine Rebirth) zajął się badaniem egipskiego winiarstwa i przechowywania wina w okresie predynastycznym (3800–3300 r. p.n.e.) oraz Nowego Państwa (1539–1075 r. p.n.e.). Zespół zastosuje analizy genetyczne pozostałości wina w starożytnych pojemnikach, by poznać egipskie techniki produkcji wina. W badaniu wykorzystano również nietypowy rodzaj starożytnego tekstu. W okresie Nowego Państwa Egipt produkował amfory (60-centymetrowe ceramiczne butle z uchwytami) na wino. Pojemniki opisano pismem hieratycznym – codzienną, pochyłą formą hieroglifów. Napisy pełniły tę samą funkcję co dzisiejsze etykiety na butelkach z winem i pomagały wybrać dobre wino. Obejmowały one rodzaj produktu, rocznik, jakość i słodkość, pochodzenie geograficzne, własność (królewska, świątynna lub prywatna) oraz dane producenta wina. Analiza napisów w połączeniu z oddzielną analizą ceramicznych naczyń pomoże prześledzić rozpowszechnianie się technik winiarskich do Europy. Starożytne materiały, nowoczesne problemy Program EGYWINE napotkał na trudności i opóźnienia, dlatego też nie ogłosił jeszcze wyników analizy. „W ostatnich kilku latach eksportowanie starożytnych materiałów z Egiptu do innych krajów stało się niemożliwe”, wyjaśnia główna badaczka projektu, dr Maria Rosa Guasch-Jané, „zaś nasze laboratorium mieści się we Francji”. Tym samym nie ukończono ani pobierania próbek starożytnych pozostałości winogron, ani ich analizy genetycznej. Obecnie zespół dokumentuje analizę napisów na amforach. Niemniej jednak wstępna analiza projektowa literatury w postaci dowodów archeologicznych pozwoliła uzyskać sporo informacji na temat roli wina w starożytnym Egipcie. Rysunki na ścianach nagrobków są jednym z kilku źródeł informacji, jako że często opisują zbiór winogron, winiarstwo i ceremonie religijne. „Egipcjanie dostrzegali powiązanie pomiędzy czerwonym kolorem wina a krwią Ozyrysa, boga zaświatów i życia pozagrobowego”, stwierdza dr Guasch-Jané. „Tym samym winogrona i wino w egipskiej kulturze symbolizowały ożywienie i ponowne narodziny”. Napój ceremonialny Egipt dysponował bardzo zorganizowanym systemem produkcji wina. Mimo wszystko sam produkt postrzegany był jako coś luksusowego, odpowiedniego na ceremonie religijne. Faraonowie i kapłani wykorzystywali go, składając ofiary w świątyni. Duże słoje z winem noszące królewską pieczęć znaleziono w grobach z okresu predynastycznego (ok. 3800 r. p.n.e.) w Abydos i Sakkarze; uznano, że oznaczało to, że wino to było przeznaczone dla zmarłych w zaświatach. Od wczesnego okresu dynastycznego (ok. 2950 r. p.n.e.) wino spożywano również w trakcie ceremonii pogrzebowych. Rodzina królewska i szlachta delektowała się winem również podczas bankietów i świąt. Wydaje się prawdopodobne, że stosowanie wina w Egipcie zakończyło się wraz z okresem dynastycznym około 343 r. p.n.e. Jest prawdopodobne, że Grecy przejęli egipskie tradycje winiarskie w trakcie swego panowania w Egipcie od 305 r. p.n.e. Na podstawie innych wyników zespół projektowy utworzył portal internetowy, który omawia powyższe aspekty wina w życiu Egipcjan. Portal zawiera interaktywną archeologiczną mapę Egiptu przedstawiającą związane z winem sceny z grobowców. Po opublikowaniu końcowych wyników projekt EGYWINE ujawni nowe informacje na temat egipskiego dziedzictwa winiarskiego. Będą one dotyczyły tego, w jaki sposób techniki winiarskie rozwinęły się z czasem i ostatecznie wpłynęły na sposób produkcji wina w Europie. Wino jest jednym z niezliczonych elementów egipskiej spuścizny wciąż żywych w Europie.
Słowa kluczowe
EGYWINE, wino, winiarstwo, napisy, starożytny Egipt, amfory, analiza genetyczna