Usprawnienie usług z zakresu zdrowia psychicznego w okresie przejścia z wieku dziecięcego do dorosłości
Większość zaburzeń psychicznych rozwija się w okresie przejścia z wieku dziecięcego do dorosłości. Wydaje się zatem logiczne, że korzystne byłoby usprawnienie usług w zakresie zdrowia psychicznego w tym trudnym okresie przejściowym. Jednak rzeczywistość jest zupełnie inna: okres ten jest obecnie uważany za najsłabsze ogniwo w ścieżce opieki zdrowotnej ze względu na częsty brak ciągłości leczenia. Nowi terapeuci lub usługi, relokacja, postrzeganie pacjenta jako osoby dorosłej zamiast dziecka, a nawet zawieranie związków i rodzicielstwo, to jedne z wielu przyczyn nieciągłości leczenia, jakich mogą doświadczyć młodzi ludzie. Projekt MILESTONE (Managing the Link and Strengthening Transition from Child to Adult Mental Health Care) koncentruje się w szczególności na nieciągłości opieki, która występuje, gdy nastolatek osiąga „górną granicę wieku” usług z zakresu zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży (ang. child and adolescent mental health service, CAMHS). Czy osoby, które potrzebują specjalistycznych usług dla dorosłych lub usług uniwersalnych bądź ukierunkowanych, faktycznie je otrzymują? Czy możemy pomóc lekarzom w pokonywaniu barier utrudniających płynne przejście w ramach tych usług? Jakie są kwestie etyczne związane z opieką w okresie przejściowym? Czy leczenie w okresie przejściowym jest uwzględniane w szkoleniach pracowników służby zdrowia psychicznego w całej Europie? Oto niektóre z pytań, na które zespół projektu ma zamiar odpowiedzieć. „Młodzi ludzie korzystający ze specjalistycznych usług CAMHS mogą nie osiągnąć progu wymaganego do otrzymania specjalistycznych usług dla osób dorosłych w zakresie zdrowia psychicznego, a zatem automatycznie wpadają w lukę w dostępie do usług specjalistycznych, podczas gdy inni mogą odmówić korzystania z leczenia psychiatrycznego dla osób dorosłych z różnych powodów. Dlatego też przerwy w leczeniu zdarzają się najczęściej wtedy, gdy młodzi ludzie zmagający się z problemami ze zdrowiem psychicznym najbardziej potrzebują opieki – dotyczy to jednego na trzech pacjentów w Wielkiej Brytanii”, mówi Swaran Singh, profesor psychiatrii społecznej w Szkole medycznej w Warwick. Wyniki pacjentów, którzy nie są poddawaniu leczeniu w okresie przejściowym, są obecnie nieznane. Aby wypełnić tę lukę, zespół projektu MILESTONE prowadzi badanie kohortowe, w ramach którego chce zgromadzić informacje (na przestrzeni ponad 24 miesięcy) dotyczące młodych ludzi z ośmiu krajów europejskich, którzy osiągnęli granicę wiekową w zakresie usług CAMHS. Choć wyniki będą dostępne dopiero wiosną 2019 r., zespół projektu posiadł już znaczną wiedzę. „Nasze ogólnounijne badanie mapujące potwierdza, że luki w świadczeniu usług w zakresie zdrowia psychicznego występują w całej Europie, głównie ze względu na brak dostosowanych do potrzeb młodzieży ścieżek opieki i brak połączenia między dwoma rodzajami usług. W większości obszarów nie ma wspólnych inicjatyw ani wspólnych działań między tymi usługami”, zauważa dr Helena Tuomainen, kierownik ds. badań naukowych w projekcie MILESTONE. Badanie przeprowadzone w ramach projektu uwypukla również problematyczne obszary w zakresie usług CAMHS w całej UE: niewłaściwe planowanie usług, brak ustandaryzowanych ocen wyników świadczonych usług, ograniczone lub zmienne zaangażowanie użytkowników usług bądź ich rodzin lub niedobór interdyscyplinarnych usług CAMHS i usług z zakresu zdrowia psychicznego dla osób dorosłych. Zdaniem prof. Singha konieczne jest wprowadzenie jaśniejszych polityk krajowych w celu ukształtowania struktury i sposobów świadczenia usług, a także opracowanie ustandaryzowanych krajowych systemów gromadzenia danych z ustandaryzowanymi narzędziami do właściwej oceny dostarczania, akceptacji i zapewniania skuteczności leczenia. Innym ważnym odkryciem dokonanym w ramach projektu jest to, że większość krajów UE nie stosuje specjalistycznego planowania usług w okresie przejściowym, a tylko dwa kraje – Dania i Wielka Brytania – wdrożyły krajowe lub regionalne polityki bądź wytyczne dotyczące zarządzania usługami w okresie przejściowym dla indywidualnych pacjentów. Poza tym tylko w trzech krajach rutynowo przeprowadza się ustandaryzowaną ocenę potrzeb młodych ludzi zbliżających się do granicy okresu przejściowego. Zespół projektu opracował również model przejściowy oparty na szybkiej, ustandaryzowanej ocenie pacjentów korzystających z usług CAMHS. Model i powiązane z nim narzędzie do pomiaru gotowości i odpowiedniości przejścia (ang. Transition Readiness and Appropriateness Measure, TRAM) uwzględniają wszystkie istotne i mające znaczenie czynniki związane z okresem przejściowym na długo przed osiągnięciem granicy wiekowej usług, zapewniając klinicyście wystarczająco dużo czasu na wdrożenie planu przejścia. Po zakończeniu projekt MILESTONE zapewni wszechstronny i szczegółowy opis organizacji, polityki i praktyk w zakresie opieki nad młodymi ludźmi z problemami zdrowia psychicznego na granicy dostępu do usług CAMHS-AMHS w całej UE, a także umożliwi analizę ich wyników i doświadczeń w odpowiednim czasie. Prof. Singh ma nadzieję, że ułatwi to pacjentom podejmowanie znaczących ról w dorosłym życiu. „Oczekujemy, że podnosząc świadomość w zakresie ważnego tematu okresu przejścia, odkrycia projektu MILESTONE zachęcą służby w całej Europie do zakwestionowania ich struktury i zidentyfikowania obecnych słabości w ścieżce opieki CAMHS-AMHS, tak aby można było poprawić wyniki leczenia dla młodych ludzi i ich rodzin poprzez dostosowanie najlepszej praktyki opartej na dowodach do świadczenia usług”, podsumowuje.
Słowa kluczowe
MILESTONE, przejście, ochrona zdrowia psychicznego, CAMHS, badania, Europa
