Bodźce dla przemysłu biotechnologicznego w zakresie PPI
Zaufanie UE do produktów pochodzenia biologicznego wydaje się niezachwiane: Wspólnota ma nadzieję, że do 2020 r. stanie się niekwestionowanym liderem na rynku produktów pochodzenia biologicznego, którego wartość sięga około 200 mld EUR. Pytanie brzmi: w jaki sposób można to osiągnąć? Wiele zainteresowanych stron wskazuje na zamówienia publiczne jako jeden z najważniejszych czynników stymulujących – zwłaszcza w przypadku niszowych lub wciąż rozwijających się rynków. Prawda jest jednak taka, że zamawiający i decydenci nie są dobrze przygotowani do podejmowania najlepszych i najbardziej świadomych decyzji. Tutaj wkracza projekt InnProBio (Forum for Bio-Based Innovation in Public Procurement). Tworząc wspólnotę publicznych instytucji zamawiających zainteresowanych bioproduktami, konsorcjum, w którego skład wchodzą przedstawiciele ośmiu przedsiębiorstw, postawiło sobie za cel pomóc im w określeniu odpowiednich rozwiązań i pokazać, w jaki sposób bioprodukty i usługi mogą wpisywać się w ich działania w zakresie innowacji i zamówień publicznych. „Tworzenie społeczności wokół palących tematów, jakimi są produkty i usługi oparte na biologii (BBPS) oraz zamówienia publiczne w zakresie innowacji (PPI), jest ważne, ponieważ w chwili obecnej nie istnieje szeroka grupa praktyków zajmujących się zamówieniami publicznymi. Taka społeczność pomogłaby w rozpowszechnianiu informacji i wiedzy, a także doprowadziłaby do wzrostu zamówień na BBPS i PPI”, mówi Moritz Westkämper, koordynator projektu InnProBio z ramienia niemieckiej Agencji Zasobów Odnawialnych (FNR). Wydaje się to logiczne: podczas gdy zamówienia publiczne odpowiadają za około 14% unijnego PKB, wykorzystanie tej siły rynkowej wymaga, aby sektor publiczny działał jako jedna „jednostka”. To z kolei można osiągnąć tylko przy pomocy specjalnych sieci, narzędzi i zasobów, których obecnie brakuje – a celem projektu InnProBio było wypełnienie tej luki. Pierwszy krok polegał na określeniu potrzeb interesariuszy: „Zorganizowane przez nas warsztaty szybko pokazały, że istnieje potrzeba udostępnienia odpowiednich informacji w zwartej formie. Dlatego stworzyliśmy internetowy zestaw narzędzi zawierający informacje na potrzeby zamówień publicznych, zbiór biuletynów informacyjnych, słownik i inne narzędzia, takie jak bloki tekstowe dla przetargów, przykłady dobrych praktyk itd.”, tłumaczy Westkämper. Kolejną rzeczą, z której zdaliśmy sobie sprawę, jest potrzeba wsparcia ze strony kierownictwa (wsparcie odgórne). Chęć zamawiania zrównoważonego BBPS rzeczywiście wydawała się niewystarczająca, a praktycy w dziedzinie zamówień publicznych najprawdopodobniej skorzystaliby na określeniu celów przez ministerstwa i rządy. „Ogólnie rzecz biorąc, zidentyfikowaliśmy szereg barier: brak wiedzy na temat koncepcji i rynku produktów opartych na biologii; brak metod dotyczących zamówień; brak wsparcia politycznego i zarządczego; brak komunikacji w ramach organizacji; oraz inne bariery związane z kosztami, ograniczeniami specyficznymi dla branży i brakiem zaufania”, mówi Westkämper. Konsorcjum jest przekonane, że zestaw narzędzi online, wraz z warsztatami i dialogami rynkowymi, pomoże w usunięciu tych barier. Jeśli połączy się je z ujednoliconym podejściem i wsparciem kierownictwa dla praktyków w dziedzinie zamówień publicznych, a także z lepszą komunikacją w obrębie departamentów i pomiędzy różnymi działami ds. zamówień, to zdaniem badaczy może powstać wspólnota praktyk, a grupy nabywców mogą doprowadzić do otworzenia rynku dla BBPS. W dłuższej perspektywie opracowane narzędzia pomogą praktykom ds. zamówień publicznych w poszukiwaniu i zamawianiu BBPS. Istnieje uzasadniona nadzieja, że produkty i usługi oparte na paliwach kopalnych zostaną zastąpione przez BBPS. Siła rynkowa, jaką dysponuje służba publiczna, sprawia, że zamówienia publiczne na BBPS mogłyby odzwierciedlać zachowania konsumentów i tym samym prowadzić do powstania zrównoważonego społeczeństwa. Po zakończeniu projektu zespół InnProBio zamierza wykorzystać materiały informacyjne i narzędzia zakupowe, które opracował w ramach innych projektów finansowanych przez UE. Partnerzy projektu wykorzystują te wyniki także na poziomie krajowym, przy czym jedną z ważniejszych inicjatyw jest tu niemiecki krajowy projekt zamówień publicznych „Nachwachsende Rohstoffe im Einkauf”, wspierający zamówienia produktów pochodzenia biologicznego w Niemczech, w ramach którego organizowane są warsztaty i dialog rynkowy. „W ramach projektu utworzono w szczególności »biobiuro«, które jest prezentowane na targach zamówień publicznych jako biuro modułowe. Jest to wyjątkowa okazja, aby zobaczyć i doświadczyć, jak może wyglądać biuro oparte na biorozwiązaniach”, podsumowuje Westkämper.
Słowa kluczowe
InnProBio, zamówienia publiczne, zamówienia na innowacje, zrównoważony rozwój, biogospodarka, bioprodukty, BBPS
