Aktywność fizyczna łączy się z transportem na rzecz zdrowszych miast
Rządy zdają sobie sprawę z rosnących zagrożeń dla zdrowia publicznego, związanych z otyłością i powiązanymi schorzeniami. Jednym ze sposobów stosowanych przez władze jest promowanie aktywności fizycznej, obejmującej zajęcia sportowe i rekreacyjne, aczkolwiek działania te okazują się jak dotąd niewystarczające. Nie każdy ma możliwość lub chęć brać udział w takich ćwiczeniach. Propagowanie aktywnej mobilności (chodzenie pieszo, jeżdżenie rowerem, wyłącznie lub w połączeniu z komunikacją publiczną) jest alternatywnym rozwiązaniem pozwalającym zwiększyć poziom aktywności fizycznej, a przy okazji pomagającym w usprawnieniu transportu miejskiego. W porównaniu z uprawianiem sportu, aktywna mobilność nie wymaga tak dużo czasu i motywacji, a także może być atrakcyjna dla szerszej grupy ludzi. AM łatwo też włączyć do codziennego życia. Sytuacja w Europie Europejskie miasta są powszechnie postrzegane jako przyjazne dla pieszych i rowerzystów. W rzeczywistości jednak nasz kontynent jest pod tym względem bardzo zróżnicowany, a w niektórych regionach bardzo mało osób porusza się pieszo i rowerem. Uczestnicy unijnego projektu PASTA badali metody promowania aktywnej mobilności, a także związane z nią korzyści zdrowotne oraz efektywność, przeprowadzając analizę porównawczą siedmiu miast (Antwerpii, Barcelony, Londynu, Orebro, Rzymu, Wiednia i Zurychu). Naukowcy przeanalizowali też związane z AM zagrożenia, takie jak zanieczyszczenia i ruch uliczny. Wyniki prac sugerują, że nawet w miastach o dobrych wskaźnikach jazdy rowerem i chodzenia pieszo potencjał aktywnej mobilności nie jest w pełni wykorzystywany. Zdaniem liderki projektu, Elisabeth Raser, same polityki i cele nie gwarantują rezultatów. „Przekonaliśmy się, że zmiany wymagają woli politycznej, odwagi i współpracy między różnymi zainteresowanymi stronami”, tłumaczy. Nowe rozwiązania Aby poprawić ten stan rzeczy, zespół przeprowadził badanie ankietowe z udziałem 61 interesariuszy w 7 miastach i zebrał 138 propozycji w zakresie promowania aktywnej mobilności. Większość z nich dotyczyła rozwoju infrastruktury lub otoczenia społecznego. Do innych kategorii należą strategie polityczne, a także regulacja i prawodawstwo. Zespół projektu PASTA wskazał także na osiem europejskich przykładów dobrych praktyk, które zostały pomyślnie wdrożone. Przez dwa lata uczeni prowadzili badanie metodą porównań podłużnych z udziałem 10 000 uczestników. Ustalili, że AM zwiększa poziom aktywności fizycznej i przyczynia się do zmniejszenia emisji związanych z transportem. Pozytywne korzyści związane ze zwiększeniem aktywności, w postaci chodzenia i jazdy na rowerze, przeważały także nad potencjalnymi szkodami dotyczącymi zanieczyszczenia powietrza czy ryzyka wypadków. Modelowanie wskazało na zależność między długością sieci ścieżek rowerowych a częstością jazdy na rowerze. Ze zdrowotnego punktu widzenia najlepiej byłoby, gdyby na wszystkich ulicach znajdowała się jakiegoś rodzaju infrastruktura rowerowa. Zespół PASTA wykazał, że wydłużenie sieci ścieżek rowerowych o 10% byłoby dla władz najlepsze pod względem stosunku nakładów do korzyści. Dowiedziono też, że osoby regularnie jeżdżące na rowerze mają na ogół niższy indeks masy ciała niż kierowcy. Ponadto, 90% rowerzystów osiąga zalecany poziom dziennej aktywności fizycznej w porównaniu z 29% osób niejeżdżących na rowerze. Gdyby wszystkie 167 europejskich miast osiągnęło współczynnik dojazdów rowerowych na poziomie 25%, każdego roku można by uniknąć około 15 000 przedwczesnych zgonów. Zespół przyczynił się też do rozwoju narzędzia komputerowego Światowej Organizacji Zdrowia, które umożliwia ocenę korzyści zdrowotnych i ekonomicznych związanych z aktywnością fizyczną. Uczeni z projektu PASTA dodali do niego nowe moduły dotyczące zanieczyszczenia powietrza, wypadków drogowych oraz związków węgla. Trwają badania nad upowszechnianiem aktywnej mobilności „Udało nam się zgromadzić jeden z największych zbiorów danych w dziedzinie transportu i zdrowia”, mówi Raser. Nie wszystkie dane mogły jednak zostać przeanalizowane w trakcie projektu. Dlatego mimo zakończenia inicjatywy PASTA jej uczestnicy będą nadal analizować dane i opracowywać wyniki. Projekt PASTA potwierdził, że aktywna mobilność jest skutecznym i popularnym sposobem na zwiększenie aktywności fizycznej ludności. W przyszłości chodniki i ścieżki rowerowe mogą stać się uzupełnieniem bardziej tradycyjnych elementów infrastruktury zdrowotnej.
Słowa kluczowe
PASTA, ćwiczenia, zdrowie, jazda na rowerze, chodzenie pieszo, aktywność fizyczna, aktywna mobilność