Ocena ryzyka związanego z nanomateriałami
Pomimo ogromnego potencjału nanotechnologii i nanomateriałów jedną z głównych przeszkód w ich powszechnym stosowaniu jest brak informacji dotyczących potencjalnego zagrożenia dla środowiska i ludzkiego zdrowia ze strony nanoproduktów. Na przykład, ponieważ nanomateriały są uwalniane do środowiska, znajomość zasad ich mobilności i transformacji jest niezbędna do zidentyfikowania potencjalnego wpływu na środowisko i nasze zdrowie. Aby lepiej zrozumieć to potencjalne ryzyko, w ramach projektu GUIDENANO opracowano innowacyjną metodologię oceny i zarządzania zagrożeniami, jakie dla zdrowia środowiskowego niosą nanoprodukty w całym swoim cyklu życiowym. „W ramach projektu GUIDENANO stworzyliśmy narzędzie internetowe, które pomoże użytkownikom w ocenie ryzyka związanego z nanomateriałami i w wyborze środków zarządzania tym ryzykiem w celu złagodzenia potencjalnych zagrożeń.” - wyjaśnia koordynator projektu, dr Socorro Vázquez-Campos. „Aby osiągnąć te cele, wyszliśmy od najnowocześniejszych metod oceny ryzyka, a następnie zweryfikowaliśmy kluczowe założenia tego procesu, tworząc nowe i poprawione modele predykcyjne i rozwiązania w zakresie zarządzania ryzykiem.” Narządzie GUIDEnano Kluczowym efektem projektu jest narzędzie zwane GUIDEnano. „Jeżeli w procesie oceny ryzyka uda się zidentyfikować potencjalne zagrożenie, to wówczas nasze narzędzie internetowe pomoże firmom opracowującym nanoprodukty w tworzeniu i wdrażaniu odpowiednich strategii łagodzenia i ograniczania niepożądanych skutków w odniesieniu do danego produktu.” - mówi Vázquez-Campos. Jednym z wyzwań związanych z opracowaniem narzędzia było znalezienie sposobu na stworzenie wspólnych ram dla procesów oceny narażenia, losów środowiskowych i zagrożenia dla zdrowia ludzkiego i środowiska. Jednak dzięki temu narzędzie GUIDEnano przewyższa najnowocześniejsze metody oceny ryzyka związanego z nanoproduktami. Według Vázquez-Campos narzędzie to łączy w sobie proces charakterystyki materiałów oraz strategie oceny narażenia, losów środowiskowych oraz zagrożeń i ryzyka. „Narzędzie może być stosowane przez partnerów przemysłowych w ramach różnych scenariuszy.” - dodaje. „Na przykład może być wykorzystywane do oceny narażenia pracownika podczas takich czynności produkcyjnych, jak natryskiwanie nanomateriałów na powierzchnię lub do oceny wpływu na środowisko produktów, na przykład nanokompozytów lub tkanin polimerowych, po wprowadzeniu ich do obrotu.” Łatwe w użyciu Aby skorzystać z narzędzia GUIDEnano, użytkownik musi po prostu zalogować się na stronie. Następnie tworzy osobny przypadek dla każdego nanoproduktu i wpisuje następujące informacje: wykorzystane nanomateriały, zachowanie w różnych cyklach życia, szacunki dotyczące narażenia dla ludzi i środowiska oraz dane dotyczące zagrożeń. Na podstawie tych informacji narzędzie generuje tabelę oceny ryzyka i przedstawia użytkownikowi strategię jego ograniczania. „W oparciu o te informacje użytkownik będzie mógł jasno ocenić, czy ryzyko jest akceptowalne, możliwe lub (ilościowo) nieakceptowane na każdym z etapów cyklu życia produktu i przygotować odpowiedni plan.” - mówi Vázquez-Campos. Jak zmierzyć się z wyzwaniem, które niosą ze sobą nanomateriały Ochrona zdrowia ludzi i środowiska przed niekorzystnym wpływem substancji chemicznych jest priorytetem kilku polityk UE, takich jak REACH. „Wyniki projektu GUIDENANO, które obejmują opracowanie systematycznego narzędzia wykorzystywanego do nowych metod oceny ryzyka związanego z nanomateriałami, mogą wspierać realizację celów niektórych z tych polityk, a jednocześnie są odpowiedzią na wyzwania, które stawiają przed nami nanomateriały.” - podsumowuje Vázquez-Campos. Badacze pracujący nad projektem kończą obecnie plan biznesowy, którego celem jest rozszerzenie obecnej wersji narzędzia i przybliżenie jej do etapu wprowadzenia do obrotu.
Słowa kluczowe
GUIDENANO, bezpieczeństwo, REACH, nanomateriały, nanotechnologia, nanoprodukty
