Odporność owadów na skutki globalnego ocieplenia
Zmiany klimatu wpływają na szeroki wachlarz organizmów żywych. Obserwowane procesy wywołuje nie tylko globalne ocieplenie, lecz także wzrastająca częstotliwość występowania zdarzeń rzadkich oraz zróżnicowanie warunków środowiskowych. Celem finansowanej ze środków unijnych inicjatywy CLIMINSECTS (The effect of expected climate change on insect performance: Physiology, behavior and life history) było odkrycie, w jaki sposób zmiany klimatu i niekorzystne warunki klimatyczne w ujęciu ogólnym wpływają na życie zwierząt ektotermicznych. Naukowcy wzięli pod uwagę czynniki, takie jak rozmiar ciała, wpływ na sprawność i funkcjonowanie organizmu oraz zachowanie. W ramach projektu CLIMINSECTS zbadano, czy owady zmniejszyły swoje rozmiary wskutek globalnego ocieplenia, a także poddano analizie oddziaływanie niedostatku pożywienia i starzenia się na zdolność przetrwania w niekorzystnych temperaturach otoczenia. Badacze prześledzili również potencjalne skutki wzrostu temperatur na długość życia organizmu. Zespół przyjrzał się trojszykowi gryzącemu – gatunkowi chrząszcza, który charakteryzuje się krótkim cyklem rozwojowym i może być bez problemu hodowany w laboratorium. Uczestnicy inicjatywy CLIMINSECTS sprawdzili, w jaki sposób owady reagują na warunki klimatyczne w obliczu sprzecznych potrzeb, a następnie podjęli wyzwanie przewidzenia ich reakcji na postępujące zmiany klimatu. Chociaż wstępnie zakładano, że wzrost temperatur doprowadzi w tej grupie do zmniejszenia rozmiaru ciała, w próbce składającej się z 4000 okazów należących do 29 gatunków chrząszczy nie stwierdzono żadnych zmian. Naukowcy odkryli, że niedostatek pożywienia i starzenie się prowadzi u chrząszczy do spadku odporności na stres termiczny. Dowiedziono, że wyższe temperatury niekoniecznie wywierają na nie szkodliwy wpływ, a ponadto zwiększyły one ich zakres tolerancji zarówno w odniesieniu do temperatur wysokich, jak i niskich. W kontekście przystosowywania się do stopniowych zmian przeczy to hipotezie zakładającej, że aklimatyzacja w danym środowisku zapewnia żyjącemu w nim organizmowi charakterystyczne dla tego środowiska korzyści. Analizy wykonane w ramach projektu CLIMINSECTS wykazały, że gady zamieszkujące chłodniejsze obszary żyją dłużej, co prawdopodobnie wynika z ich wolniejszego rozwoju w porównaniu z osobnikami żyjącymi w cieplejszych regionach. Zespół zaobserwował, że powtarzający się lub przewlekły stres oddziałuje na funkcjonowanie owadów w inny sposób niż pojedyncze wydarzenie powodujące łagodny stres. Pogłębiając prowadzone badania, naukowcy odkryli, że żyjące w piasku larwy owadów z rodziny Vermileonidae wybierają miejsca zacienione, co zapewnia im niższą temperaturę i ogranicza ryzyko całkowitego wyschnięcia. Zaobserwowano, że w tego rodzaju sytuacjach owady mogą brać pod uwagę szereg czynników, aby dokonać optymalnego wyboru.
Słowa kluczowe
Owady, globalne ocieplenie, CLIMINSECTS, rozmiar ciała, wzrost temperatur
