Technologia orężem w walce z niższymi osiągnięciami edukacji w dziedzinie nauk przyrodniczych i matematyki
Projekt FASMED (ang. Improving progress for lower achievers through Formative Assessment in Science and Mathematics Education) – podobnie jak inne inicjatywy finansowane ze środków UE takie jak SAILS, ASSIST-ME, MASCIL czy PRIMAS – stanowi bezpośrednią odpowiedź na raport Rocarda opublikowany w 2007 r. Raport ten opisuje gospodarcze i społeczne konsekwencje słabych wyników nauczania matematyki i innych przedmiotów ścisłych. Zaleca przyjmowanie tzw. pedagogiki opartej na metodzie indukcyjnej (ang. inquiry-based pedagogy). Jest to metoda zachęcająca uczniów do samodzielnej oceny zamiast poddawania się wcześniej ustalonym charakterystykom. Mówiąc dokładniej, projekt FASMED bazuje na obserwacji, że w krajach osiągających najlepsze wyniki zazwyczaj zachowuje się złożoność koncepcji i metod w pracy z uczniami uzyskującymi słabsze wyniki. Jest to sprzeczne z popularniejszymi metodami, w ramach których materiał jest powtarzany i dzielony na coraz mniej wymagające zadania. Partnerzy projektu postanowili opracować zasoby, procesy i narzędzia umożliwiające uczniom wykorzystanie technologii do poznawania złożonych koncepcji i metod, jednocześnie zwiększając ich motywację. Zespół projektowy przeprowadził także rozmowy i studia przypadków, aby poznać najskuteczniejsze metody. – Istnieją dowody, że nauczyciele z powodzeniem wykorzystują technologie do gromadzenia informacji na temat sposobu myślenia uczniów, a także by ułatwić im uczenie się od rówieśników. Podczas rozmów uczniowie uznali te praktyki za szczególnie korzystne, sprawiając że nauczyciel, sami uczniowie i ich rówieśnicy widzą postępy w nauce. Zalecamy do korzystania z tych technologii podczas lekcji, aby nauka stawała się bardziej przejrzysta dla wszystkich zainteresowanych – mówi dr Jill Clark, koordynator projektu FASMED i dyrektor wykonawczy Centrum badań nad uczeniem i nauczaniem (CflaT) Uniwersytetu w Newcastle. Według pracy naukowej opublikowanej w ramach projektu korzyści płynące z wykorzystania technologii obejmują większe zaangażowanie, wspieranie pozytywnych nawyków myślowych, niezwłoczne i indywidualne informacje zwrotne, szanse niezależnego, jak i wspólnego uczenia się oraz możliwość gromadzenia wyników uczniów do celów dalszej analizy. Jeżeli chodzi o zalecane typy technologii, studia przypadków pokazały, że większość nauczycieli opowiada się za narzędziami, które są jednocześnie łatwo dostępne i łatwe w użyciu w sali lekcyjnej. Zespół wykazał, że wprowadzenie innowacyjnych technologii tworzących cyfrowe środowisko dla uczniów, rówieśników i nauczycieli wyraźnie pomaga nauczycielom szybciej interpretować zachowania. – Zalecamy korzystanie z takich rozwiązań w salach lekcyjnych w celu dalszej poprawy oceniania kształtującego (ang. formative assessment, FA) – mówi prof. Clark. Wśród innych zaleceń wynikających z projektu znalazły się inwestycje w sieci, systemy łączności bezprzewodowej i wsparcie techniczne, a także angażowanie szkół w zapewnienie czasu i przestrzeni nauczycielom chcącym planować i analizować swoje działania. Narzędzia i zasoby dla nauczycieli Projekt FASMED doprowadził do powstania – oprócz obserwacji i zaleceń – dwóch ważnych rozwiązań w postaci zestawu narzędzi dla nauczycieli i osób kształcących nauczycieli oraz zasobów do rozwoju zawodowego. Zestaw narzędzi dostępny jest na stronie internetowej projektu i zawiera treści w sześciu językach. Obejmuje zbiór materiałów lekcyjnych opracowanych przez partnerów projektu FASMED. Podzielono go na trzy główne kategorie: matematyka, nauka i wykresy czasu-odległości. – Zestaw skonstruowano tak, aby nauczyciele z łatwością mogli pokrótce zapoznać się z poszczególnymi narzędziami i przekonać się, które przewodniki chcieliby pobrać – mówi prof. Clark. Przewodniki dla nauczycieli opisują zajęcia realizowane na przestrzeni jednej lub kilku lekcji, zapewniają wgląd w treści matematyczne i naukowe oraz zwracają uwagę na aspekty związane z ocenianiem kształtującym i wykorzystywaną technologią. Nauczyciele mogą dzielić się swoim doświadczeniem oraz przystosować narzędzia FASMED do własnej sytuacji, możliwości uczniów i dostępnej technologii. Pakiet zasobów do rozwoju zawodowego stworzony w ramach projektu FASMED jest natomiast odzwierciedleniem pracy partnerów projektu z nauczycielami w poszczególnych krajach. Zawiera przykłady przeznaczone dla nauczycieli i osób kształcących nauczycieli. Znalazł się wśród nich zestaw sześciu modułów rozwoju zawodowego. Mają one pomóc nauczycielom w skuteczniejszym korzystaniu z oceniania kształtującego i technologii podczas lekcji. Uwzględniono również część teoretyczną dotyczącą zasad skutecznego rozwoju zawodowego oraz część praktyczną. Opisano w niej, jak zorganizować rozwój zawodowy. – Ta część przeznaczona jest dla osób prowadzących szkolenia zawodowe dla nauczycieli matematyki i innych przedmiotów ścisłych, ale może być wykorzystywana także przez nauczycieli w pracy indywidualnej lub ze współpracownikami – podkreśla dr Clark. – Pozostaje jeszcze pytanie, w jakim zakresie strona zawierająca wspomniane zasoby będzie używana lub doceniana przez nauczycieli. Obecnie staramy się rozpowszechniać zestaw narzędzi wśród nauczycieli i osób kształcących nauczycieli. Mamy nadzieję, że w trakcie tego procesu uzyskamy cenne informacje zwrotne na temat wykorzystania zasobów – podsumowuje dr Clark.
Słowa kluczowe
FASMED, nauka, matematyka, raport Rocarda, pedagogika oparta na metodzie indukcyjnej, osoby uzyskujące słabsze wyniki, technologia, sala lekcyjna, zestaw narzędzi, nauczyciel, rozwój zawodowy
