Bakterie kształtują układ odpornościowy noworodka
Komensalna mikroflora zamieszkuje wewnętrzne i zewnętrzne powierzchnie ciała zdrowych ssaków, w tym skórę, drogi oddechowe i jelita. Rola tych bakterii w jelitach nie ulega wątpliwości: uczestniczą one w trawieniu pokarmu, wytwarzaniu witamin oraz odporności. Zmiany w składzie mikroflory jelitowej wiążą się ze zwiększonym ryzykiem chorób zapalnych jelita. Kolonizacja przez pożyteczne bakterie rozpoczyna się po urodzeniu i jest ściśle związana z bezpośrednim otoczeniem dziecka. Podkreśla to znaczenie narażenia na mikroflorę matki we wczesnym dzieciństwie dla zdrowia niemowlęcia. Naukowcy z finansowanego przez UE projektu MICROBIOTA-NEONATE (Characterization of maternal microbiota-dependent imprinting of the neonatal immune system) postanowili zbadać fenotypowe i funkcjonalne znaczenie mikroflory matki dla odporności noworodka oraz odnośne mechanizmy. Badacze narażali ciężarne, pozbawione bakterii myszy na komensalny szczep E. coli, HA107, i porównywali ich potomstwo do potomstwa myszy, który przez cały okres ciąży pozostawały pozbawione bakterii. Zaobserwowali, że potomstwo narażone in utero na komensalny szczep E. coli ma więcej komórek odpornościowych, utrzymujących homeostazę między komórkami gospodarza a drobnoustrojami, jak również chroniących przed inwazją patogenów. Naukowcy z projektu MICROBIOTA-NEONATE wykazali też znaczenie narażenia na mikroflorę podczas ciąży. Potomstwo pozbawionych bakterii matek wykazywało translokację bakterii do węzłów chłonnych, natomiast narażenie na mikroflorę matki miało działanie ochronne. Ponadto narażenie przekładało się na wyższy poziom ekspresji genów obrony przeciwbakteryjnej i homeostazy jelita. Dane mechanistyczne wskazują, że większość obserwowanych zmian w układzie odpornościowym potomstwa związanych z kolonizacją w okresie ciąży była uzależniona od obecności przeciwciał matki. Przenikają one do macicy poprzez łożysko, a po urodzeniu noworodek otrzymuje je z mlekiem matki. Co ciekawe, przeciwciała matki były nośnikami pochodzących od bakterii czynników w mleku matki, które docierały do potomstwa również w czasie ciąży. Podsumowując, większa zapadalność na choroby alergiczne u dzieci w krajach rozwiniętych oraz śmiertelność noworodków spowodowana chorobami zakaźnymi w krajach rozwijających się wskazują na konieczność poprawy odporności noworodków. Wyniki projektu MICROBIOTA-NEONATE przyczynią się do prenatalnej profilaktyki chorób alergicznych oraz stworzenia nowych narzędzi terapeutycznych, które ograniczą śmiertelność dzieci.
Słowa kluczowe
Układ odpornościowy, mikroflora matki, jelito, E. coli, macica, ciąża, przeciwciała, choroby o podłożu alergicznym
