Wpływ podatków w czasach trudnej sytuacji finansowej
Projekt PROGTAX (Effects of progressive taxation on economic growth, labor supply and income inequality) dostarczył decydentom politycznym kluczową wiedzę na temat dystrybucji. Podjęte prace miały charakter teoretyczny, a ich celem było lepsze poznanie kluczowych zależności między progresywnym podatkiem dochodowym, wzrostem gospodarczym i dystrybucją dochodów. Badacze opracowali bazowy model teoretyczny do analizy dynamicznego wpływu zmian polityki podatkowej. Model pomógł w uzyskaniu wiedzy na temat istoty dynamicznych reakcji na progresywność polityki podatkowej w różnych grupach dochodowych. Wypracowano też wiedzę o łącznej reakcji całej gospodarki. Ważnym wynikiem było ustalenie, że w długim terminie zwiększanie progresywności zazwyczaj przynosi wzrost kosztem zwiększania nierówności. Badania projektu wykazały jednak, że istnieje sposób wprowadzania zmian zasad opodatkowania, który pozwala utrzymywać początkową stopę wzrostu przy jednoczesnym długoterminowym ograniczaniu nierówności. Reakcje różnych grup dochodowych są skrajnie różne, więc analizowanie wyników uśrednionych w skali całej gospodarki nie daje pełnego obrazu sytuacji. Wersja robocza artykułu opisującego taki model jest obecnie recenzowana przed opublikowaniem w Journal of Public Economic Theory. Wyniki jednego z przeprowadzonych badań, wykorzystującego zmodyfikowaną wersję modelu bazowego i koncentrującego się na Niemczech i USA, sugerują, że stopień progresywności ma kluczowe znaczenie dla wyjaśniania zmian podaży pracy w czasie. Wyniki badań opublikowano w Journal of Economic Dynamics & Control. Inne badanie z wykorzystaniem stworzonego modelu dotyczyło reform podatku liniowego i ustalenia wpływu wprowadzenia dwóch reform podatkowych o takim samym poziomie przychodów na równość społeczną, efektywność i dobrobyt społeczny. Jeszcze inna wersja modelu bazowego uwzględniała produktywne wydatki publiczne i produkcję nieoficjalną. Uwzględnienie źródeł nieoficjalnych pozwala uzyskać pełniejszy obraz dynamicznych reakcji gospodarstw domowych i lepiej poznać wpływ polityki podatkowej w krajach o rozległych sektorach nieoficjalnych, np. w Grecji, Turcji i we Włoszech. Modele teoretyczne z projektu PROGTAX i ich konkretne zastosowania mogą służyć do analizy i oceny całościowego i dystrybucyjnego wpływu polityki w zakresie podatku dochodowego na kluczowe kwestie społeczno-gospodarcze. Modele można stosować zarówno do Europy, jak i do Stanów Zjednoczonych, a ich wykorzystanie pozwala wspomagać podejmowanie decyzji politycznych w optymalny sposób uwzględniających kwestie opodatkowania progresywnego, wzrostu gospodarczego i dystrybucji dochodów.
Słowa kluczowe
Podatki, polityka fiskalna, dystrybucja dochodów, wzrost gospodarczy, podaż pracy
